Сяргей Жыльцоў ездзіць па Гродна на міні-электрамабілі і марыць прыбраць з горада транспарт на бензіне і салярцы. Калі ўсё атрымаецца, то ўжо ў 2021 годзе ў Гродне з’явіцца камунальны электратранспарт, а ў мясцовым універсітэце пачнуць рыхтаваць праекціроўшчыкаў электрамабіляў.
Службам дастаўкі і гараджанам Жыльцоў прапануе адмовіцца ад куплі машын з рухавікамі ўнутранага згарання на карысць мікра-электрамабіляў па падпісцы. Прабег у 100 кіламетраў на такім транспарце абыйдзецца не даражэй аднаго рубля.
Стартап гродзенца прайшоў у фінал Лічбавага акселератара ўстойлівага развіцця ЕАЭС. Ён увойдзе ў каталог «100 лепшых тэхналогій ўстойлівага развіцця ЕАЭC» і будзе прадстаўлены на 26-й канферэнцыі ААН па змяненні клімату. Канферэнцыя пройдзе ў лістападзе 2021 у Глазга.
Дзіцячыя цацкі - татаў кампутар і дзядуляў «Запарожац»
Бацька Сяргея быў праграмістам. Таму «ганяць шарыкі» і «складаць кубікі» Жыльцоў-малодшы пачаў, «калі кампутары былі яшчэ велізарнымі», у таты на працы. Любоў да машын у Сяргея ад дзядулі. Стары «Запарожац» разам разбіралі і збіралі не адзін раз. Пасведчанне кіроўцы атрымаў ён школьнікам, у ВВК (вучэбна-вытворчы камбінат).
«А наогул, дзяцінства было як у многіх у 90-я. Самі сабе гульні прыдумлялі - вогнішчы палілі, карбід ўзрывалі, з дахаў скакалі. У гуртках заўважаны не быў «, — успамінае Сяргей Жыльцоў.
Сам сабе ён прыдумаў і падпрацоўку, калі паступіць ва ўніверсітэт атрымалася толькі на платнае аддзяленне. «Спецыяльнасць ў мяне — інжынер-матэматык-праграміст. Вучылі ўсяму — і тэарэтычнай механіцы, і вышэйшай матэматыцы, і праграмаванню. З другога курса падпрацоўваў кур’ерам. На тым самым дзядулявай „Запарожцы“ развозіў па рэстаранах прадукты. Пазней працаваў ужо праграмістам».
Акумулятар замест матора
Далей былі дыплом, бізнэс па абслугоўванню кампутарных сетак і хобі па электрыфікацыі рэтра-аўтамабіляў. «Машыны атрымліваліся з выгляду класічныя, а па канструкцыі - сучасныя», — кажа Сяргей. З гэтага хобі вырас стартап — універсальныя камплекты электрамабільнасці для замены традыцыйных рухавікоў.
«Сэнс у тым, каб зрабіць са звычайнага патрыманага аўтамабіля электрамабіль. Зараз увесь свет пераходзіць з выкапнёвага паліва на электрычнасць. Усе думаюць, што рабіць са старымі машынамі. Мадэрнізацыя замест ўтылізацыі - цалкам нармальны варыянт».
Чытай яшчэ: Гродно, дыши глубже! Что с воздухом в самом автомобилизированном городе Беларуси
Ідэя, па словах Сяргея, «сабрала ўраджай дыпломаў» на Гродзенскім інвест-ўікэндзе — 2018. Але далей пілотнага ўзору не прасунулася. «Гродзенскія энергетыкі хацелі падтрымаць, але пасля жніўня 2020-га, з-за эканамічнай сітуацыі, працэс заглох».
На тое і стартап, каб быць гнуткім
«Мы памянялі бізнэс-мадэль і зірнулі на сітуацыю шырэй. Паспрабавалі не вырашаць учарашнюю праблему звыклымі спосабамі, а зазірнуць за гарызонт «, — распавядае Сяргей. Учорашняя праблема, на яго думку — гэта звыклы спосаб перамяшчацца па горадзе на аўтамабілі. «Заўтрашні» спосаб рашэння — вынесці крыніцы забруджвання за горад, у месцы вытворчасці энергіі. Там ачыстка будзе прасцейшай і больш эфектыўнай.
Яшчэ адзін «заўтрашні» спосаб вырашыць транспартную праблему — зразумець, як энергія рухаецца па горадзе, дзе яна больш за ўсё запатрабавана.
«Мы зразумелі, што можам змяніць звыклы спосаб перамяшчацца па горадзе, прапаноўваючы мікрамабільнасць і электрааўтамабілі.
Ваш-наш транспарт
«Па вытворчасці аўтатранспарту Кітай наперадзе планеты ўсёй, — кажа Сяргей. — Каб дагнаць лідэраў, патрэбныя вялізныя рэсурсы. У нас іх няма. Таму мы не будзем канкураваць з прадуктам. Затое беларусы мацнейшыя ў IТ. Мы прапануем змяніць звычкі - увесці падпіску замест пакупкі і электрычнасць замест рухавікоў ўнутранага згарання».
Экалогія інвестараў не прыцягвае. Усе пытаюцца, адкуль прыйдуць грошы
«Да галоўных плюсаў электратранспарту звычайна адносяць экалагічнасць, — кажа Сяргей. — Але нашых інвестараў экалагічная частка пакуль мала прываблівае. Яны пытаюць, дзе грошы заробіш».
Таму ў першую чаргу Сяргей прапануе выкарыстоўваць электрамабілі арганізацыям, якія абслугоўваюць горад. Камунальнікі, электрыкі, газавікі і іншыя службы змогуць атрымліваць брэндаваныя транспарт па падпісцы і - дапамагчы праекту ўстаць на ногі.
Іншая група патэнцыйных карыстальнікаў стартапа — службы дастаўкі. Для іх «падпісацца» на электрамабілі больш выгадна, чым плаціць кур’еру амартызацыю за выкарыстанне асабістай машыны. Таксама «падпісныя» аўтамабілі дадуць магчымасць працаваць у дастаўцы студэнтам. Сваіх машын у іх яшчэ можа і няма, а электрамабіль моладзь ўспрыме лёгка — як новы гаджэт.
Для прыватнікаў Сяргей таксама прадугледжвае нішу ў праекце. «Пажылая пара неяк у горадзе падыходзіла, цікавілася. Кажуць, „гэта ж можна ўзяць у арэнду на лета, на дачу ездзіць“. Вельмі добра маладыя мамы глядзяць — дзяцей у садок адвезці ці ў краму за пакупкамі з’ездзіць. У ідэале, для прыватных асоб хочам прадугледзець і сістэму субарэнды. Вы прыехалі на працу, і восем гадзін машына вам не патрэбна. За гэты час яшчэ хтосьці можа карыстацца. Выходзіце з працы, машына ваш чакае і грошыкі „капнулі“ — за тое, што падзяліліся».
Яшчэ адны перспектыўныя карыстальнікі мікра-электрамабіляў - замежныя турысты. «Можна перайсці мяжу пешшу, а далей ўзяць электрамабіль і падарожнічаць па ўсёй бязвізавай зоне. Сістэму навігацыі можна наладзіць так, каб яна не дазволіла выехаць за ўсталяваныя межы «
Ва ўніверсітэт — на электрамабілі?
У планах Сяргея — прыцягнуць да супрацоўніцтва і гродзенскія універсітэты. «Такі транспарт быў бы цікавы замежным і іншагароднім студэнтам, якія жывуць у інтэрнатах. Калі б універсітэт прадставіў студэнтам электрамабілі ў арэнду, то павысіў бы сваю прывабнасць і канкурэнтаздольнасць».
Яшчэ Жыльцоў хоча, каб моладзь вучылася і працавала ў сваім горадзе. «Якая ў іх цяпер матывацыя вучыцца? Гэта мы ўжо зразумелі - чым больш возьмеш на старце, тым большага можаш дасягнуць. А моладзі патрэбен прыклад. У Амерыцы кажуць — вучыся добра, будзеш як Ілан Маск. Ці як Цукерберг. А нашым на каго раўняцца? Вось мы і хочам паказаць, што ў Гродне таксама можна стварыць праект сусветнага ўзроўню. Можа, толькі аднаго з сотні гэта натхніць. Але ў яго атрымаецца зрабіць тое, што я сабе нават уявіць не магу».
Чытай яшчэ Лапша-сосиска рейтинг. Как получить прибавку к стипендии или вылететь из универа в Гродно
Справа не толькі ў машынах
Цікавасць да праекта праяўляюць аператары дастаўкі з Гродна і Мінска. У порце Клайпеды хочуць выкарыстоўваць электрамабілі для турыстаў. Падчас стаянкі яны маглі б самастойна выязджаць на экскурсіі па горадзе. З адміністрацыяй Брэста Жыльцоў абмяркоўваў прымяненне электрамабіляў у камунальнай гаспадарцы. У лютым тэст-драйв аўтамабіля правялі работнікі гарвыканкаму Горадні.
«Справа не ў машынках», — тлумачыць Жыльцоў. Ідэя падпіскі, на яго думку, падыдзе тым, хто хоча свядома выбіраць, якой энергіяй карыстацца.
Значная частка праекта заключется ў IT-рашэннях. Замовіць машыну, змяніць акумулятар або знайсці кропку зарадкі можна будзе наўпрост з мабільнага тэлефона.
Платформа BANTgo таксама дасць магчымасць адсочваць працэсы эксплуатацыі. Гэта, на думку Жыльцова, і прыцягвае ўвагу патэнцыйных партнёраў да гродзенскай распрацоўкі.
Гродзенскі стартап стаў адным з 11 ст фіналістаў Лічбавага акселератара ўстойлівага развіцця ЕАЭС (Еўразійскага эканамічнага саюза). Гэтая праграма падтрымлівае праекты, якія адпавядаюць мэтам ўстойлівага развіцця ААН. Партнёр акселератара — энергетычная кампанія EDF з Францыі. Пераможцы конкурсу атрымаюць фінансавую падтрымку для рэалізацыі свайго пілотнага праекта.
Скочыць з гары і ў палёце сабраць самалёт
Зараз, па словах Сяргея, ужо бачна святло ў канцы тунэлю. А пачатак стартапа ён параўноўвае са скачком веры. «Калі крочыш у невядомасць. У нікуды і з нічым. Задача — скокнуць з гары ў прорву і па дарозе сабраць сабе самалёт. З таго, што знойдзеш у палёце».
Да канца года Сяргей плануе, што ў Гродне будзе не менш за дзясятак падпісных электрамабіляў, а ў наступным годзе — яшчэ 300. Таксама на наступны год рыхтуе запуск пілотнага праекта ў Еўропе — у Польшчы ці ў Эстоніі. Праз год разам з амерыканскімі партнёрамі пачне асвойваць рынак Злучаных Штатаў.
