Як у Гродне адзначалі Пасху 100 гадоў таму

Для ўсіх хрысціян Вялікдзень — самае вялікае свята. Ён, як вядома, адносіцца да пераходных. Дата мяняецца кожны год, нязменным застаецца дзень тыдня — нядзеля. У 1913 праваслаўны Вялікдзень адзначалі 27 красавіка, у 1914 году — 19 красавіка, піша «Вечерний Гродно».

Пра тое, як рыхтаваліся да свята і адзначалі яго гродзенцы ў 1913−1914 гадах, знаходзячыся ў складзе Расійскай імперыі, распавядае грамадска-палітычная газета «Наше утро». Невялікая, на чатырох старонках, яна штодня, акрамя панядзелка, асвятляла ўсе падзеі ў горадзе ў раздзеле «Местная хроніка».

Дарэчы, нягледзячы на ​​тое, што сярод жыхароў Гродна было шмат каталікоў, святкаванне Вялікадня ў іх праходзіла па-за газетнай хронікай, у межах храма, дома, сям'і. Звязана гэта з тым, што дзяржаўнай рэлігіяй з’яўлялася праваслаўе, а стаўленне да іншых канфесій, нягледзячы на ​​закон аб верацярпімасці 1914 гады, было, мякка кажучы, прахалоднае.

Разыгрывалі казу і казьляня

За тыдзень да Вялікадня, з суботы і да другога дня святкавання, у горадзе ўводзіліся забароны на ўсе забавы, тэатральныя і кінематаграфічныя відовішчы. Перарывалася музычнае суправаджэнне ў рэстаранах.

У той жа дзень адразу пасля першага ўрока вучняў сярэдніх і малодшых навучальных устаноў адпускалі на велікодныя канікулы, або, як тады называлі, вакацыі. Канікулы ў вучняў працягваліся 15 дзён.

Днём раней, у пятніцу, у зале Народнага дома (цяперашні будынак Гарадскога дома культуры), адкрываўся «Вербны кірмаш», ўпрыгожаны сцягамі і губернскай геральдыкай. У зале не змаўкаў ваенны аркестр. Ля дзвярэй залы стаяў кіёск, зроблены з тэатральных дэкарацый. У ім па даступнай цане прадавалі штучныя кветкі, прывезеныя з Варшавы. У зале знаходзіліся шапікі з рознымі сувенірамі святочнай тэматыкі мясцовых майстроў, а таксама з Санкт-Пецярбурга. Тут жа гулялі ў бяспройгрышную латарэю. Сярод прызоў ў 1913 годзе — каза і казляня. Самым запатрабаваным таварам сталі сувенірныя, хупавыя велікодныя яйкі. Цэны, па думку газеты, прымальныя. Усе выручаныя грошы пайшлі на дабрачынныя мэты. У 1913 годзе, да прыкладу, на ўтрыманне дзіцячага прытулку «Яслі».

Працавалі толькі пошта і … бібліятэкі

Пачынаючы з Вербнай нядзелі ўвесь тыдзень і ў святочныя дні ў галоўным праваслаўным храме горада Сафійскім саборы службу вёў асабіста арцыбіскуп Гродзенскі і Беластоцкі Міхаіл.

На падставе пастановы гарадской думы ад 5 чэрвеня 1908 года ўсе гандлёвыя кропкі па ўсталяваных датах працаваць не павінны. Аднак падчас спецыяльнага рэйду паліцыя выявіла адкрытымі ў Вербніцу яўрэйскія крамы. Гаспадары, натуральна, адгаворваліся няведаннем распараджэнняў і абышліся «апошнім папярэджаннем».

Пачынаючы з серады, за чатыры дні да Вялікадня, на тыднёвыя вакацыі сыходзілі чыноўнікі гарадской управы, а з чацвярга — супрацоўнікі дзяржаўнага банка і ўсіх казённых устаноў горада. Апошнімі на вакацыі адправіліся паліцыянты, паштальёны і … бібліятэкары. Прычым калі паліцыя адпачывала чатыры наступныя дні, то супрацоўнікі пошты і бібліятэкі не працавалі толькі ў першы дзень свята. Што тычыцца пошты, то жыхары горада былі загадзя папярэджаныя аб спрошчанай сістэме прыняцця віншавальных паштовак і бандэроляў. Рэкамендаваліся пэўныя гадзіны падачы карэспандэнцыі, з тым каб яна паступіла своечасова.

Тыднёвае маўчанне

На першы дзень Вялікадня гандлёвыя і піцейныя ўстановы былі зачыненыя. Яны станавіліся даступныя толькі толькі на другi дзень, пасля заканчэння набажэнства ў цэрквах. Разам з імі пасля тыднёвага маўчання адчынялі дзверы забаўляльныя ўстановы, у тым ліку тэатр, ікінатэатры «Люкс» і «Сатурн».

А другой гадзіне дня першага дня Вялікадня ў гарадзенскім Шляхетным сходзе, які размяшчаўся ў былым палацы Радзівілаў - доме Брэгмана на Саборнай, цяпер Савецкай плошчы, праходзіла святочнае ўрачыстасць. Яна, як і «Вербны кірмаш», насіла дабрачынны характар. За ўваход мужчыны плацілі 2 рублі, а дамы — па рублю.

Святы праходзілі ў спакойнай абстаноўцы. Паліцыя, нягледзячы на ​​вакацыі, сітуацыю кантралявала і аператыўна рэагавала на здарэнні.

Прайшло больш за сто гадоў з дня публікацый у гарадзенскай газеце «Наше утро». Грознае дваццатае стагоддзе было поўным трагічных падзей, звязаных у тым ліку з ганеннямі на царкву. Але, нягледзячы на ​​гэта, мы з хваляваннем і радасцю чакаем Вялікдзень і ідзём у храм.

Падзяліцца

Апошнія запісы

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024

«Першы прыбытак патраціў на станок». Гродзенец у школе выточваў біты, а ў 27 гадоў адкрыў сваю вытворчасць мэблі

Гродзенец Раман Нагула амаль паўжыцця працуе з дрэвам. Школьнікам ён пачынаў з бейсбольных біт, а…

13 лістапада 2024