Злавіў хайп і стаў фермерам. Праграміст з Гродна закопвае грэчку ў зямлю і вырошчвае ягады годжы

Яўген Дарагуш праграміст паводле адукацыі і фермер паводле паклікання. Некалькі гадоў таму ён выкупіў участак з сажалкай і старым млыном каля Юбілейнага возера. На ўчастку ён пасадзіў экзатычныя ягады, а ў сажалцы разводзіць фарэль. Пра тое, як плануе развіваць свой агратурыстычны бізнес і пра спосабы пахудання з дапамогай ягад годжы ён распавёў Hrodna.life.

Ягады годжы і хайп

Пра ягады годжы Яўген даведаўся ў 2004 годзе. Спачатку ставіўся да іх скептычна, а вырошчваць іх нават думкі не было.

«Ягады годжы прыйшлі з Тыбету ў Амерыку, а затым хайп злавілі еўрапейцы. Я тады падумаў - спам нейкі», — успамінае Яўген.

Пра ягады ён не ўспамінаў да таго часу, пакуль самому не прапанавалі іх вырошчваць.

«Сябры мне кажуць: ведаем, што ў цябе ёсць зямля. Чаму б не пасадзіць там ягады годжы?»

Падумаўшы, Яўген пагадзіўся. Ягады незвычайныя і прыцягваюць увагу. Людзям цікава, што гэта такое, з чым іх ядуць і ці сапраўды гэтыя ягады дапамагаюць схуднець.

Сажанцы прывезлі з Балгарыі

Услед за амерыканцамі ягадамі годжы сталі цікавіцца еўрапейцы. Першыя саджанцы выгадавалі ў Балгарыі. Затым іх сталі вырошчваць у Польшчы і прапанавалі Яўгену працягнуць справу ў Беларусі.

«Падумаў: а чаму б не паспрабаваць? Але тады ягад годжы ў нас не ведалі, ні ў якіх рэестрах яны не значыліся. Іх нельга было ўнесці ў якой-небудзь прадукт. Ні каларыйнасць, ні іншыя параметры не былі прапісаныя ў нашых дакументах. Толькі з мінулага года яны ў Беларусі на „законных падставах“».

Праполка — найлепшы спосаб пахудання з дапамогай ягад годжы

Частка тэрыторыі, якая не прыдатная для земляробства, засаджана ялінкамі. Пакуль яны растуць, вырабляюць кісларод, паляпшаюць экалогію. Пад Новы год яны пойдуць у продаж. Частка зямлі занятая іншымі культурамі, частка знаходзіцца ў працэсе паляпшэння ўрадлівасці - пад сідэраты. Больш за ўсё месца займаюць ягады годжы.

Зараз самы вялікі ягадны куст трохі вышэй за метр. Яўген кажа, што дарослыя кусты будуць вышэй трох метраў.

Квітнеюць яны позна, а пладаносяць да маразоў. З доглядам за плантацыяй спраўляецца сваімі сіламі. Праполка, культывацыя, паліў - гарадскому жыхару ў задавальненне.

«Мы так праходзімся культыватарам і пустазелле само па сабе перагнівае, павышае ўрадлівасць глебы. Гэта трошкі складаней, чым хіміяй, але затое ўсё натуральнае».

«За зіму пару кілаграмчыкаў набралася, трэба скінуць», — дзеліцца Яўген уласным вопытам пахудання з дапамогай ягад годжы.

Інтэрнэт, ютуб — і ты трошкі аграном

Каб з праграміста стаць фермерам, даводзіцца шмат вучыцца і пераймаць вопыт. Для гэтага Яўген ўдзельнічае ў міжнародных адукацыйных праграмах. У гэтым годзе ён стаў удзельнікам праекту «Зялёная сельская гаспадарка без межаў». Праект фінансуе Еўрапейскі саюз у рамках праграмы трансгранічнага супрацоўніцтва Латвіі, Літвы і Беларусі. Абмен вопытам у праекце дапаможа ўдзельнікам вырошчваць экалагічна-чыстую прадукцыю і сертыфікаваць яе для прасоўвання на Еўрапейскім рынку. Для гэтага Еўрасаюз выдзеліў каля 300 тысяч еўра.

«У сваёй фермерскай гаспадарцы не выкарыстоўваю ніякіх пестыцыдаў», — распавядае Яўген. Паводле яго слоў, палепшыць урадлівасць зямлі можна натуральнымі спосабамі. Калі па-старому — то гноем. Яго «вырабляе» суседскі конь Орлік. Але ёсць і больш сучасныя спосабы.

«Па прафесіі я праграміст. Але ў часы інтэрнэту усё проста. Паглядзеў ютуб — і ты трохі аграном», — жартуе Яўген Дарагуш. З інтэрнэту і ад замежных калегаў-фермераў ён даведаўся аб зялёных угнаеннях — сідэратах.

Гэтыя расліны саджаюць спецыяльна, каб палепшыць структуру глебы і ўзбагаціць яе азотам. Ён падтрымлівае карысныя расліны і прыгнятае пустазелле. Сідэраты не трэба вырошчваць да паспявання. Праз некаторы час іх закопваюць у глебу і яны самі становяцца арганічным угнаеннем.

«Сідэраты няшмат спажываюць з зямлі, але генеруюць карысныя рэчывы. Потым іх скошваюць, а зямлю пераворваюць. У выніку натуральным спосабам павышаецца ўрадлівасць».

Грэчку — у зямлю?

У гэтым годзе Яўген прывёз на ўчастак тры вялікія мяхі грэчкі. Менавіта яна павінна павысіць урадлівасць. Таму што грэчка — адзін з самых эфектыўных сідэратаў.

Тое, што грэчку прыйдзецца закопваць у зямлю, для Яўгена сталася шокам: «Я вельмі люблю грэчку, проста выдатная каша. Я есці яе люблю. Памятаеце, як у фільме „Аперацыя Ы“: Разбіць паўлітра? Дашчэнту? Так і я: грэчку? У зямлю? Як гэта?»

Вырасціць грэчку ў Гродне да паспявання не атрымаецца. У нас халаднавата. Яна доўга спее, любіць цяпло і ваду. А вось палепшыць глебу грэчка дапаможа і гродзенскім фермерам.

Праўда, сеяць яе ўсё роўна трэба, калі цёпла. «У нас грэчку не асабліва шануюць, таму што яна баіцца маразоў. Мінус два і яна гіне. Таму я зараз зямлю падрыхтоўваю, буду яе засейваць, калі відавочна пацяплее».

Вялікія планы на маленькі домік

У гэтым годзе Яўген атрымаў дазвол пабудаваць на ўчастку невялікі «Дом рыбака».

«Ён будзе не для жылля, а для абслугоўвання турыстаў. Можна будзе чаю ці кавы тут папіць і нават экскурсіі правесці».

Нагода для экскурсій — стары вадзяны млын. Ён — адзіны, які захаваўся ў рэгіёне. Гісторыя мясцовасці таксама зацікавіць турыстаў, упэўнены Яўген. У часы ВКЛ тут жылі татары, якія займаліся земляробствам і разводзілі фарэль. Ад іх і назва мясцовай рэчкі - Татарка, і планы самога Яўгена разводзіць фарэль.

«Калі ачышчаў сажалку, збіўся з падліку, колькі тут крыніц. А фарэль любіць месцы з самай чыстай вадой. Таму перспектыва для развядзення рыбы добрая. Я першапачаткова хацеў займацца рыбаводствам, бо рыбу люблю. Селядзец і грэчка — гэта мая ежа. А калі гэта фарэль, то ўвогуле супер».

Фарэлевая ферма, на думку Яўгена, таксама можа стаць славутасцю рэгіёна — і дарослыя, і дзеці любяць рыбку пакарміць. І купіць рыбу таксама будзе цікава. Для мясцовых будзе свежая фарэль, для прыезджых — вэнджаная.

У планах ёсць і ўласная прадукцыя з годжы. У мінулым годзе ён ужо спрабаваў рабіць заправу з гэтых ягад. Пакуль — для сябе. Падліўцы з памідораў, цыбулі і часныку годжы дадаюць цікавы смак. «Вось такі соус дакладна буду турыстам прапаноўваць».

А яшчэ турыстам і гараджанам напэўна спадабаецца мясцовая прырода. Паўгадзіны ад горада — і ты ўжо ў іншым свеце. «Месцы тут прыгожыя, — кажа Яўген. — На сажалцы лебедзі гняздуюцца, качкі плаваюць, шэрыя чаплі жывуць. На дрэвах — вавёркі. З лесу зайцы прыходзяць. Ім таксама цікава ягады пакаштаваць».

Яўген не збіраецца спыняцца на тым, што ёсць. У 2020 годзе ён хоча стаць самым экасяброўскім фермерам. Нядаўна падаў заяўку на конкурс «Экалагічна дружалюбны фермер Балтыйскага рэгіёну — 2020». У конкурсе могуць удзельнічаць прадстаўнікі фермерскіх і іншых невялікіх сельскагаспадарчых вытворчасцяў. Прызавы фонд — 1000 еўра. На думку Яўгена, шанцы ў яго ёсць.

---

Артыкул падрыхтаваны ў рамках сумеснага праекта з EU Neighbours East «СВОЙ КРАЙ: ПАРТРЭТЫ». Погляды, выяўленыя ў тэксце, належаць выключна аўтару артыкула.

---