На экспазіцыю і кансервацыю 500-гадовага чоўна няма грошай. Навукоўцы шукаюць варыянты

У лістападзе мінулага года ўсю краіну абляцела навіна пра знаходку каля вёскі Мікалаева Іўеўскага раёна Гродзенскай вобласці. Дайверы цэнтра «Марскі пегас» паднялі на сушу ўнікальную знаходку — васьміметровы човен, які быў зроблены ў 1500−1510 гадах з 300-гадовага дуба. Але як піша Onliner, лёс унікальнай знаходкі пакуль невядомая. Для таго, каб паўнавартасна закансерваваць човен і выставіць яго ў музеі, няма грошай.

Пасля таго, як човен дасталі з ракі, яго прывезлі на двор Акадэміі навук. Там ён захоўваўся да маразоў. Пазней яго перанеслі ў ангар у Батанічным садзе.

— Калі мы зразумелі, што тэмпература будзе апускацца да мінусу, вада пачне замярзаць і човен можа проста парваць, сталі шукаць для яго памяшканне, — распавёў навуковы супрацоўнік аддзела археалогіі і першабытнага грамадства НАН РБ Сяргей Ліневіч. — Батанічны сад вылучыў нам ангар, у якім тэмпература не апускаецца ніжэй за нуль. У ім мы з паддонаў стварылі невялікі рэзервуар. Яго мы засыпалі драўляным пілавіннем, туды паклалі поліэтылен, на яго — човен. Залілі яго антысептыкам, каб яго не раз’ядала цвіль. Зверху яго зноў захінулі поліэтыленам і засыпалі пілавіннем. Пакуль ён знаходзіцца на часовай кансервацыі.

Па словах Сяргея Ліневіч, пакуль грошай на паўнавартасную кансервацыю чоўна няма. Гаворка ідзе мінімум аб некалькіх дзясятках тысяч рублёў.

— Зыходзячы з тэхналогіі, па якой кансервуюцца драўляныя знаходкі, яго трэба вытрымліваць у хімічным растворы пэўнага віду. Для гэтага ў першую чаргу неабходная ёмістасць, туды трэба пакласці човен і запоўніць яго хімічным рэактывам. Але рэч у тым, што човен вялікі па памерах — 8,5 метра, — кажа Ліневіч. — Ёмістасці такога тыпу ў нас няма. Мы звярталіся на прадпрыемства, там адказвалі, што выраб яе будзе каштаваць каля 20 тысяч беларускіх рублёў. Мы шукаем выхады, каб можна было яе купіць.

— Другі момант — наяўнасць хімічных рэактываў. Каб цалкам імі заліць човен, патрэбны вялікі аб’ём. Гэта таксама грошы, — кажа спецыяліст. - Ну і потым. Вытрымліваць човен трэба мінімум два гады. Трэці момант — гэта, зноў жа, ацепленае памяшканне, куды можна змясціць ёмістасць з рэактывам.

— Тут важна разумець, што з археалагічных знаходак складаней за ўсё захоўваюцца артэфакты з арганічных матэрыялаў. Гэта перш за ўсё дрэва. Нават артэфакты, якія знаходзяцца ў Санкт-Пецярбургу, кансервуюцца не ў Расеі, а ў Нямеччыне. Іх тэхналогія кансервацыі каштуе даволі значных грашовых укладанняў.

Навуковец кажа, што цяпер яны шукаюць спонсара, ці нейкую праграму, ці нейкі гранд на далейшае кансерваванне. У музеяў, якія быццам бы як павінны займацца далейшай кансервацыяй і выставай археалагічных знаходак, таксама няма сродкаў.

— Мы змагаемся за човен, шукаем варыянты, магчыма, у нас атрымаецца, — тлумачыць навуковец.