Глядзіце, які надпіс на гарышчы дома ў Гродне пакінулі салдаты ў 1930-х. Мы паспрабавалі расшыфраваць

Падвалы і гарышчы старых дамоў у Гродне захоўваюць яшчэ нямала таямніц і цікавостак для краязнаўцаў і гісторыкаў. На гарышчы дома № 8б па праспекце Касманаўтаў ёсць цікавы надпіс, які хутчэй за ўсё быў пакінуты там у міжваенны перыяд.

Расшыфроўкай надпісу раней ніхто адмыслова не займаўся. Толькі у 2018 адзін з цікаўных жыхароў дома, Аляксей, вырашыў паказаць надпіс журналісту.

«Паводле дакументаў наш дом быў пабудаваны ў 1917 годзе, хто жыў тут — невядома, — распавядае Аляксей. — Але будынак доўгія гады знаходзіўся ў ваенным гарадку. З 1990-х гадоў тут жывуць звычайныя гродзенцы. Запісы на сценах мяне даўно цікавілі, але не было магчымасці іх вывучыць».

За жалезнымі старымі дзвярыма на цёмным гарышчы адразу каля ўваходу бачны на сцяне надпіс цёмнай фарбай. Выразна відаць некалькі літар «K.S. 1 P.a.l «. Што аўтар хацеў перадаць, звычайны чалавек можа толькі здагадвацца.

Пакінулі камандзіровачныя?

Дом доўгія гады знаходзіўся на тэрыторыі аднаго з ваенных гарадкоў. За расшыфроўкай надпісу мы звярнуліся да гісторыка Аляксандра Сявенкі, які добра ведае гісторыю гэтага месца.

«Надпіс, мяркую, азначае 1-ы полк артылерыі лёгкай. Гэта ўжо 1930-я гады, бо польскія палкі спачатку былі палкамі палявой артылерыі, а пасля ўжо былі перайменаваны ў лёгкую. Але варта адзначыць, што 1-га палка лёгкай артылерыі ў Гродне не было. Гэта, відаць, былі курсы або камандзіроўка ў салдат, а ў гэтым будынку яны кватаравалі. У 1930-я гады ў Гродне было шмат розных курсаў, у нашым выпадку, хутчэй за ўсё, для кіроўцаў».

Першыя літары «K.S» якраз можна расшыфраваць як «kursy samochodowe», пасля «1.P.a.l» — «1. pułk artylerii lekkiej». Далей, мабыць, ідзе прозвішча аўтара надпісу, якое яшчэ трэба будзе вызначыць.

У 1930-я гады сённяшні дом № 8б на Касманаўтаў, быў часткай вайсковага гарадка або казармаў пад назвай Сулкоўскія. У асабістым архіве Аляксандра Сявенкі ёсць фатаграфіі курсантаў аўтамабільных курсаў тых гадоў, якія акурат знаходзіліся ў гэтым ваенным гарадку. Магчыма, аўтар надпіса на гарышчы старога дома ёсць на здымках сярод курсантаў.