Горад

Ад палаца да інтэрната. Што вядома аб гістарычным доме на Замкавай, які прададуць з малатка

У Гродне з аўкцыёну прададуць дом на Замкавай, 5. Гэты будынак часта называюць палацам Масальскіх. Але гісторыкі думаюць, што гэтая назва недакладная.

Раней на Замкавай, 5 размяшчаўся інтэрнат медуніверсітэта. Да яго рассялення ў 2020 годзе будынак лічыўся адным з самых старых жылых дамоў Гродна.

Зараз інфармацыя аб продажы ёсць на сайце Гродзенскага агенцтва нерухомасці - арганізацыі, якая праводзіць гарадскія аўкцыёны. Што тут будзе, пакуль невядома — у абвяшчэнні дом фігуруе як «будынак неўстаноўленага прызначэння». Інфармацыя аб аўкцыёне папярэдняя: няма ні умоў продажу, ні пачатковай цаны, ні даты.

Раней СМІ пісалі, што ў палацы Масальскі можа з’явіцца элітны гатэль. Па іншых крыніцах — можа быць што заўгодна, акрамя жылля і вытворчасці.

На самой справе гэта не палац?

Ёсць некалькі версій, хто і калі пабудаваў дом на Замкавай, 5.

  • Самая «растыражаваная» гаворыць пра тое, што дом з’явіўся ў першай палове або ў сярэдзіне XVIII стагоддзя і быў часткай палацавага комплексу Масальскіх. Гэта прадстаўнікі старажытнага роду ВКЛ, займалі ў Гродне важныя пасады. Асноўны будынак палаца знаходзілася ў раёне Замкавай, 7 і згарэў у пажары 1899 года. Лічыцца, што пабудова на Замкавай, 5 — «камяніца» Масальскіх, якая стаяла побач з палацам.
  • Па некаторых крыніцах, будынак з’явілася яшчэ раней, у 1643 годзе, пісаў краязнаўца Віктар Саяпін.
  • Апошнія дадзеныя сведчаць, што гэты дом мог наогул не ўваходзіць у комплекс Масальскіх. У пачатку XVIII стагоддзя на гэтым месцы быў палац наваградскага ваяводы Міхала Фаўстына Радзівіла, піша гісторык Мечыслаў Супрон. Гэта зафіксавана ў плане горада 1753 года. Супрон мяркуе, што палац Радзівіла згарэў падчас аднаго з пажараў, а на яго месцы новыя ўладальнікі ў канцы XVIII стагоддзя збудавалі іншы дом.
Замкавая, 5 у канцы XVIII стагоддзя, паўднёвы фасад. Рэканструкцыя М.Супрона

«Пытанне [пра гісторыю будынка] застаецца адкрытым. Але гэта не змяняе факту каштоўнасці самога аб’екта», — кажа Hrodna.life гісторык Андрэй Чарнякевіч.

Арэндны дом і кулінарная школа

Пра далейшы лёс дома на Замкавай, 5 ёсць больш сведчанняў. У пачатку XIX стагоддзя ён належаў гарадской казне і здаваўся ў арэнду прыватным асобам. Пасля Першай сусветнай вайны тут праходзілі паседжанні Беларускага нацкамітэта. У 20-я гады размяшчаліся гандлёвыя прадстаўніцтвы, габрэйская школа і клуб габрэйскай інтэлігенцыі. У 1950 годзе ў будынку адкрылі гандлёва-кулінарную школу, з 1970-х гадоў гэта інтэрнат медінстытута.

Замкавая, 5. Фота пачатку XX стагоддзя

Захавалася фота пачатку ХХ стагоддзя, дзе можна ўбачыць, што ў той час дом быў двухпавярховым. Трэці паверх дабудавалі ў міжваенны перыяд, а пасля Другой сусветнай вайны дадалі балконы і трохкутны франтон.

«Сёння вятртанне камяніцы першапачатковага выгляду з’яўляецца надзвычай важнай задачай дзеля павышэння турыстычнай прыцягальнасці горада», — лічыць Мечыслаў Супрон.

Падзяліцца

Апошнія запісы

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024

«Першы прыбытак патраціў на станок». Гродзенец у школе выточваў біты, а ў 27 гадоў адкрыў сваю вытворчасць мэблі

Гродзенец Раман Нагула амаль паўжыцця працуе з дрэвам. Школьнікам ён пачынаў з бейсбольных біт, а…

13 лістапада 2024