Гродзенец з шызафрэніяй Валерый Цюрын атрымае прымусовае лячэнне: улетку 2020 гады ён кідаўся з балкона бутэлькамі, патэльнямі. А пры затрыманні пайшоў на АМАП з нажом і атрымаў два раненні ў нагу. Пацярпелымі па справе прызналі трох АМАПаўцаў, а Цюрына абвінавацілі па арт.364 КК. Карэспандэнт Hrodna.life запісаў гісторыю мужчыны, расказаную ў судзе.
Цюрына не спыніць
Каля 6 раніцы 19 чэрвеня сусед Валерыя Цюрына па пад’ездзе Цэнтра сацыяльнага абслугоўвання на вуліцы Фамічова пачуў, што той мацюкаецца. Цюрын шумеў некалькі гадзін, таму прыкладна ў 10 раніцы яго сусед пайшоў скардзіцца супрацоўніцы Цэнтра: Цюрын «зноў буяніць», выкідвае з балкона рэчы. На месца выклікалі хуткую дапамогу, але першы выклік не прынялі, на другі званок прыехала псіхіятрычная брыгада. Валерый проста не пусціў іх у пакой і яны з’ехалі ні з чым, распавяла ў судзе супрацоўніца цэнтра.
Некалькі гадзін сітуацыя рабілася ўсё больш напружанай і пасля абеду, каля 15.00, да Цэнтра сацыяльнага абслугоўвання прыбылі ратавальнікі і міліцыя. Цюрын кідаў рэчы з балкона так, што бабулі, жыхаркі цэнтра, «баяліся выходзіць з пакоя».
Супрацоўніца Цэнтра адзначыла ў судзе, што раней суіцыдальных схільнасцяў у Цюрына не заўважалі, але ратавальнікі адразу разгарнулі на месцы «куб жыцця» — прыладу для выратавання людзей, якія скачуць з вышыні. Гродзенец тым часам працягваў гарлапаніць матам з балкона, трымаў у руцэ нож, паводзіў сябе агрэсіўна, адзначылі выратавальнікі ў судзе. Сведкі з боку МНС таксама дадалі, што пра тое, што ў мужчыны шызафрэнія, ім па прыбыцці на месца ніхто не паведаміў.
АМАП, два хлапкі і крыкі
Ратавальнікі выклікалі міліцыю. Валерый Цюрын ніяк не рэагаваў на звароты ратавальнікаў, паводзіў сябе непрадказальна. Напрыклад, у нейкі момант зайшоў у пакой, вярнуўся на балкон і з крыкам «Бомба!» скінуў уніз пяцілітровую бутэльку вады.
Каля 15.20 паведамленне пра буянства мужчыны з нажом на вуліцы Фамічова паступіла ў гродзенскі АМАП, распавёў у судзе камандзір атрада Віктар Краўцэвіч. Па трывозе байцы выехалі на месца разам з камандзірам. Краўцэвіч стукаўся ў пакой да Цюрына пяць-дзесяць хвілін, але ніхто не адкрыў. Тады камандзір вырашыў уваходзіць у пакой для затрымання.
Спачатку АМАПаўцы спрабавалі пралезці да Цюрына з суседняга балкона, але план праваліўся, распавёў у судзе сусед мужчыны. Таму АМАП уваходзіў у пакой праз дзверы. Чатыры супрацоўнікі АМАП — Рахунак, Красачка, Бабіч, Фядосаў - увайшлі ў кватэру, распавёў у судзе камандзір АМАП.
Камандзір Краўцэвіч адышоў у бок — ён быў без экіпіроўкі. Паводле яго слоў, ён пачуў, як АМАПаўцы крычалі, каб Цюрын кінуў нож і папярэдзілі пра ўжыванне зброі. Гэта пацвярджаюць сведкі - АМАПаўцы, якія спрабавалі затрымаць Цюрына. Затым Краўцэвіч пачуў тры стрэлы: папераджальны і два — на паразу ў сцягно.
Рахунак і Красачка зайшлі першымі ў пакой, АМАПавец Фядосаў быў у праходзе, распавёў апошні на судзе. Паводле яго слоў, Цюрын выбег з балкона з нажом, байцы крыкнулі: «Міліцыя!», загадалі не рухацца, пакласці нож і легчы на зямлю, інакш — ужыюць зброю, але Валерый працягваў рухацца. Рахунак зрабіў папераджальны стрэл,
затым ён і Красачка стрэлілі з помпавай стрэльбы і пісталета Макарава.
АМАП: зброю ўжылі правамерна
«Гэта быў адзіны спосаб спыніць супрацьпраўнае дзеянне», — сказаў камандзір АМАП у судзе. Паводле яго слоў, у АМАП правялі службовую праверку і прызналі прымяненне зброі правамерным.
— У АМАП ёсць права ўжыць зброю, зыходзячы з сітуацыі, — сказаў Краўцэвіч і адзначыў, што супрацоўнікі «ўсё зрабілі правільна». Пры сабе ў АМАПаўцаў быў газавы балончык «Шок», але яго не ўжылі, паколькі Цюрын «ішоў упэўнена, размахваючы нажом перад супрацоўнікамі міліцыі». Гэта ўяўляла пагрозу іх жыццю і здароўю,
а адступаць было нельга, сказаў Краўцэвіч. У Рахунка быў шчыт. «Нож не можа прабіць шчыт, але маглі ўдарыць збоку», — сказаў сведка Фядосаў.
Пасля стрэлаў ампутавалі нагу
Краўцэвіч увайшоў у кватэру, убачыў абвінавачанага, які ляжаў на падлозе. Побач з ім, паводле яго слоў, ляжаў нож. Яшчэ адзін нож знайшлі ў кішэні ў Цюрына. Пасьля затрымання гродзенец ляжаў на спіне ў свядомасці, цьмяна казаў, распавядалі іншыя сведкі. Хтосьці разабраў слова «балюча». АМАПаўцы дапамаглі спусціць яго машыну хуткай дапамогі, якая пад’ехала.
Валерыю прыйшлося ампутаваць нагу. Ён перасоўваецца на крэсле-калясцы. Яго даглядалі сядзелка і сацыяльны работнік. Сядзелка прыходзіла на дзве гадзіны ў дзень і гатавала Цюрыну ежу, пераапранала, мыла і праводзіла іншыя «гігіенічныя працэдуры». Гродзенец плаціў за гэта па дамове са сваёй пенсіі. Сацыяльны работнік наведваў Цюрына тройчы на тыдзень, купляў прадукты.
«Быў страх»
Цюрын засяліўся ў Цэнтр сацыяльнага абслугоўвання каля шасці гадоў таму, распавяла яго супрацоўніца. Паводле яе слоў, ён культурны, «калі не п’е». Да гэтага былі два выпадкі, калі ён гэтак жа, як і 19 чэрвеня, выкідваў рэчы з балкона.
У 2002 годзе ў Валерыя дыягнаставалі шызафрэнію з хранічнымі сімптомамі, распавяла ў судзе лекар-псіхіятр, якая лячыла Цюрына. У яго была «вар'яцкая ідэя» аб тым, што яго пераследуюць і хочуць забіць. З-за гэтых уяўленняў ён мог быць агрэсіўным да навакольных. Ён быў «нетрывальным», але кантактным, акуратным, добра ставіўся да былой сям'і, сваёй дачкі, спрабаваў працаваць, распавяла лекар. Цюрын прымаў падтрымліваючае лячэнне, наведваў псіхіятра. Аднойчы выйшаў у рэмісію, якая працягвалася два гады. У 2018 і 2020 годзе двойчы ляжаў у стацыянары «Псіхіятрыя-наркалогія». Выпіваў, але на прыём ніколі не прыходзіў п’яным, распавяла лекар у судзе.
Са слоў лекаркі, якая прыходзіла да Цюрыну ў бальніцу пасля стрэлаў, ён памятаў, што крычаў, стаяў на балконе. «Можа, падумалі, што хачу саскочыць — выклікалі МНС і міліцыю», — перадала лекарка яго словы. Валерый памятаў, як адчыніў дзверы і ўбачыў на парозе міліцыю. Нож, як перадала лекар, у яго заўсёды быў на падаконніку —
ён чысціў ім птушыны памёт. «Ён не казаў, што пагражаў. Выйшаў, потым быў стрэл — «больш нічога не памятаю». Паводзіў сябе «няправільна» на балконе, таму што «быў страх», — распавяла ў судзе лекарка. Галюцынацыі Цюрын адмаўляў. Суддзя задала пытанне аб дзеяздольнасці Цюрына. «Патрэбны нехта, хто дапамагаў бы», — лічыць лекар.
Ад крымінальнай адказнасці вызвалілі
Суд прызнаў, што Валеры Цюрын здзейсніў «у стане непрытомнасці» «грамадска небяспечнае дзеянне», прадугледжанае арт.364 КК. Яго вызвалілі ад крымінальнай адказнасці. Да яго пастанавілі прымяніць прымусовыя меры бяспекі ў выглядзе прымусовага лячэння ў псіхіятрычным стацыянары са строгім назіраннем.
