Людзі і справы

«Гэта форма творчага выразу нашых пачуццяў». У Гродне дзейнічае тэатральнае падполле

Тэатральнае падполле з’явілася ў Гродне з канца жніўня. Акцёры ладзяць спектаклі і выкладаюць іх у інтэрнэт. Пра сваю дзейнасць рассказаў Hrodna.life адзін з акцёраў Ян Шпілька.

Тэатральнае падполле выпусціла ўжо 12 эпізодаў відэа. Кожны доўжыцца 1−3 хвіліны.

— Калі паўстала ваша ініцыятыва?

— Стварыліся мы незапланавана — у канцы жніўня. Калі вынырнулі з кругаверці жахлівых, гнеўных, жалобных уражанняў. Калі зразумелі, што ўжо немагчыма юліць — трэба выказвацца. Многія з нас былі пад ціскам. Нехта страціў працу. Кожнага закранула машына рэпрэсіяў: каго асабіста, каго праз родных. Была ўкінута ідэя, яе падхапілі.

— Чым ваш тэатр адрозніваецца ад іншых?

— Сёння ў Беларусі мастацтва, у нашым выпадку тэатральнае, — пад негалоснай забаронай. Кіруюць установамі мастацтва ў Гродне ў большасці адстаўныя сілавікі. Гэта абраза для артыста.

Да таго ж — цэнзура. Цэнзары — ідэолагі, якім не хапае культурніцкай адукацыі і нават агульнай эрудыцыі. У мастацкіх каллектывах ціск, запужванне, псіхічныя рэпрэсіі. Гэта пачалося даўно — усе ведаюць. А ў апошнія чатыры месяцы дайшло да свайго піку.

Да маральных і псіхічных рэпрэсій творчых калектываў дадаліся фізічныя рэпрэсіі да ўсіх беларусаў. Тэатры сталі непатрэбныя нелегітымнаму апарату. Іх лёгка можна зачыніць. Артыстаў - на содні і пад штрафы. А што казаць пра вулічныя формы мастацтва? Толькі збяры аўдыторыю — цябе запішуць на відэа і выклікаюць у РАУС. Ці адразу паспрабуюць прыбраць у аўтазак разам з гледачамі.

Тэатральнае падполле гэта не назва каллектыву. Гэта форма творчага выразу нашых пачуццяў і асэнсавання рэчаіснасці. Падполле — гэта сімвал. Са сваімі атрыбутамі - ананімнасць, патаемнасць, асцярожнасць.

Мы шукаем выразныя сродкі, адпаведныя ананімнасці. Гэта маскі, святло і цень — тое, што наш глядач ужо бачыў. Але ёсць і будуць яшчэ розныя формы — мы маем гнуткую псіхіку і багаты досвед. Мы не парушаем законы, але хаваемся ад беззаконня.

— Якая мэта ў вашага тэатра?

— Мэта тэатральнага падполля — адлюстроўваць рэчаіснасць. Як мэта кожнага тэатра. Насуперак таму, што тэатры спрабуюць пераўтварыць у хлеў. Канешне, мы не здольныя ў гэтай форме рабіць вялікія спектаклі, але мы здольныя браць вострыя кавалкі з сусветных класікаў, актуальныя і рэзанансныя, асэнсоўваць іх і аддаваць нашай аўдыторыі.

Чытайце таксама:

Наша мэта — ствараць ступеньку да высокага тэатра. Мы асэнсоўваем драматычныя творы, дадаем сваіх адчуванняў, і ставім пытанні нашым гледачам. Яшчэ адна мэта тэатральнага падполля — змагацца за свабоду, бо без яе — няма самаго жыцця.

— Ці шмат у вас акцёраў? Хто яны?

— Гэта правакацыйнае пытанне — хто ж адкажа дакладна? Можна было б адказаць як у той кнізе — «імя маё — легіён», але мы адносім сябе да Сілаў Дабра. Скажу так — дастаткова. Няма вызначанай колькасці. Канешне — гэта парадокс, але гэта і рэчаіснасць. Да падполля могуць далучыцца артысты кожнага тэатра — мы заўсёды рады калегам і сябрам.

— Ваша стаўленне да сітуацыі ў краіне? Вашых калегаў затрымліваюць і пазбаўляюць працы, гэта нармальна?

— Канешне, тое, што адбываецца ў нашай краіне — гэта брыдка. Гэта абраза. Абраза не толькі для артыста, але і для кожнага чалавека. Нелегітымныя ўлады растапталі законы, знішчылі здаровы сэнс, плюнулі ў душу кожнаму беларусу. І мы нават не гаворым, мы крычым аб гэтым нашай творчасцю.

Так, нашых калег і сяброў звальняюць, садзяць ў турмы, псіхічна ламаюць, і не толькі калег — кожнага беларуса кранула гэтая махіна злачынства. Але… не здолеюць.

— Як вы бачыце будучыню тэатра ў Беларусі?

— Тэатр быў, ёсць, будзе! Памятаеце Караткевіча? Тэатр заўсёды імкнецца да свабоды. Таму ён заўсёды будзе існаваць. Калі зазірнуць у недалёкае мінулае — апошнія 10 год тэатр развіваўся. Знаходзіў мноства новых формаў, нягледзячы на непрыманне на афіцыйным узроўні. Гэтыя формы зяўляліся на фестывалях, трошачку ў дзяржаўных тэатрах, калі творцы кантрабандай ужывалі штосці новае. Мы лічым, што «ідэалагічная» цэнзура сканае. Застанецца толькі маральны аспект творчасці і прыманне гледачамі - гэта рэчаіснасць. І рэчаіснасці пляваць, што сабе прыдумае цётка з начосам у выканкаме. У іх ёсць толькі страх, а ў нас ёсць дух.

Чытайце таксама:

Апошнія запісы

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024

«Першы прыбытак патраціў на станок». Гродзенец у школе выточваў біты, а ў 27 гадоў адкрыў сваю вытворчасць мэблі

Гродзенец Раман Нагула амаль паўжыцця працуе з дрэвам. Школьнікам ён пачынаў з бейсбольных біт, а…

13 лістапада 2024