«Толькі адзін выбар — бегчы». Таксіст з Гродна распавёў, чаму не прыйшоў у суд і як апынуўся ў Літве

«Не хацелася з’язджаць да апошняга»

Аб сваім рашэнні пакінуць краіну Аляксей нікому не паведамляў. Са сваякамі звязаўся толькі калі перасёк літоўскую мяжу. У размове з карэспандэнтам Hrodna.life гродзенец прызнаўся, што ўцёкі — самае адчайнае рашэнне ў яго жыцці.

«У мяне быў толькі адзін выбар — бегчы. Я з’яўляюся пацярпелым, а мне хочуць даць тры гады калоніі. Пасля таго, што адбываецца ў краіне, у мяне проста не было веры беларускаму правасуддзю. Шчыра, не хацелася з’язджаць да апошняга, але трэба было прымаць рашэнне: садзіцца ў турму або з’язджаць з краіны».

Лапа пераходзіў літоўскую мяжу ноччу. Ён разумеў, што яго могуць затрымаць яшчэ на беларускім баку і ўзяць пад варту.

«Было страшна. Не было ўпэўненасці, што змагу перабегчы ў Літву. Рызыка ў такіх сітуацыях заўсёды ёсць. Таму трэба было бегчы толькі наперад. У выніку атрымалася пералезці плот і выйсці на літоўскую тэрыторыю. Праз некалькі хвілін да мяне пад’ехала машына памежнікаў, спыталі — чаму я тут знаходжуся. Праверылі заплечнік з рэчамі і павезлі на заставу».

Пакуль на каранціне, потым у лагеры для бежанцаў

Пры сустрэчы з літоўскімі памежнікамі Аляксей папрасіў палітычнага прытулку. На заставе ў яго забралі рэчы і змясцілі ў ізалятар часовага ўтрымання.

«Мне адразу сказалі, каб я нічога не баяўся. Ніхто выдаваць мяне беларускаму боку не збіраецца. Папрасілі напісаць сваю гісторыю і чаму прашу прытулку ў Літве. Пасля гэтага прыехаў прадстаўнік міграцыйнай службы і мяне выпусцілі».

Пакуль Аляксей знаходзіцца на каранціне на заставе літоўскіх памежнікаў і чакае вынікі тэсту на COVID-19. Пасля каранціну гродзенца павінны перавезці ў лагер для бежанцаў.

«Пасля збіцця ў жніўні ў мяне пагоршылася здароўе. Гэта быў неабгрунтаваны гвалт у дачыненні да мяне і іншых мірных грамадзян Беларусі. Такога быць не павінна. Я гатовы вярнуцца ў Беларусь, калі законы пачнуць працаваць на карысць грамадзян».

У жніўні 2020 года Аляксей звярнуўся ў Следчы камітэт з заявай: прасіў правесці праверку па факце збіцця яго супрацоўнікамі АМАПа. У студзені 2021 года прыйшоў адказ: адмовіць у завядзенні крымінальнай справы «за адсутнасцю ў дзеянні складу злачынства».

Апошняе слова

3 сакавіка Аляксей Лапа павінен быў выступіць у судзе Кастрычніцкага раёну Горадні з апошнім словам. Да суда ён рыхтаваўся і напісаў 35 старонак тэксту для апошняга слова. Hrodna.life апублікаваў яго цалкам.

«Тое, што адбылося са мной 11−12 жніўня 2020 года, гэта цяжкая траўма, як фізічная, так і маральная. З ёй складана справіцца, адбітак застанецца на ўсё жыццё. Фізічны боль, які я адчуў, я не пажадаю нікому, нават тым, чыімі непасрэднымі дзеяннямі ён быў мне прычынены. Параўнаць мае адчуванні можна з перажываннямі, якія вынеслі героі кніг, фільмамі пра Другую сусветную вайну, у якіх апісваюцца здзекі фашыстаў над ваеннапалоннымі».

У Гродне Аляксей афармляў дакументы на інваліднасць з-за траўмаў, якія атрымаў у момант затрымання. У яго было мноства пераломаў і ўдараў. У 2020 годзе Лапе правялі дзве аперацыі. У Літве ён плануе таксама прасіць аб медыцынскай дапамозе. З гродзенцам ужо звязаліся прадстаўнікі фондаў, якія аказваюць дапамогу бежанцам з Беларусі.

Пасадзіць або апраўдаць: што раней казалі ў судзе пракурор і адвакат?

22 лютага пракурор запатрабаваў Аляксею пакаранне — тры гады пазбаўлення волі ў папраўчай калоніі агульнага рэжыму, і папрасіў узяць яго пад варту пасля абвяшчэння прысуду. Таксама пракурор запатрабаваў канфіскацыю аўтамабіля Лапы і кампенсацыю судовых выдаткаў.

Адвакат настойваў, што Аляксея Лапу трэба апраўдаць па некалькіх прычынах. Па-першае, з-за парушэння нормаў Крымінальна-працэсуальнага закона пры завядзенні справы. Па-другое, з-за парушэння закона пры вытворчасці папярэдняга следства і недаказанасці ўдзелу Аляксея ў здзяйсненні злачынства. Па-трэцяе, з-за адсутнасці прамога намеру ў Лапы, чым характарызуецца арт. 364, і адсутнасць грамадска-неюбяспечнага дзеяння.

Як развівалася справа?

• Во время протестов ОМОНовец напал на таксиста в Гродно и пострадал. Избитого гродненца могут посадить
• В Гродно начали судить таксиста, которого избил ОМОН. Пострадавших двое, у одного — несколько синяков
• «Удар дубинкой — требование остановки». Потерпевшие и свидетели из ОМОН выступили по делу избитого таксиста
• На свидетеля по делу избитого ОМОНом таксиста в Гродно завели «уголовку»
• Избитому ОМОНом гродненскому таксисту запросили наказание в суде (обновлено)
• «На их месте мог оказаться и я». Свидетель по делу избитого таксиста уехал за границу и хотел выступить в суде по видеосвязи
• Избитого ОМОНом таксиста объявили в розыск. Ему грозит три года колонии