Саламея Русецкая — хто ты? 10 фактаў пра першую жанчыну-лекарку Усходняй Еўропы

300-годдзе першай жанчыны-лекаркі Усходняй Еўропы, ураджэнкі Гродзеншчыны Саламеі Русецкай у 2018 годзе святкавалі на ўзроўні ЮНЭСКА. З прапановай ўганараваць яе тады выступіла Беларусь пры падтрымцы Польшчы, Літвы і Расійскай Федэрацыі. У 2022 годзе ў Гродне інфармацыю пра Саламею Русецкую прыбралі з публічнага доступу ў гарадской паліклініцы № 3. Прычына — зварот актывісткі Вольгі Бондаравай, якая пабачыла ў Русецкай «польскую аферыстку».

То хто ж яна такая — Саламея Русецкая, каторая і праз 300 гадоў не перастае турбаваць думкі і душы самых розных людзей? Цёця Іра сабрала 10 фактаў пра знакамітую зямлячку.

1.

Нарадзілася ў ваколіцах Навагрудка ў сям'і Яўхіма Русецкага.

2.

У 14 гадоў яе выдалі замуж за за прафесійнага лекара Якуба Гальпіра. З ім жонка-падлетак паехала ў Стамбул, дзе муж хутка займеў шырокую практыку сярод турэцкай шляхты.

3.

Атрымліваць адукацыю ў навучальных установах жанчыны на той час не мелі права. Саламея перанімала веды і досвед ад свайго мужа. Ён падтрымліваў цікавасць жонкі да медыцыны. Другім настаўнікам дзяўчыны быў палонны лекар-італьянец. Ад яго Саламея даведалася шмат пра выкарыстанне зёлак у лекаванні.

4.

У Турцыі Саламея дасягнула небывалага. Ёй, жанчыне-хрысціянцы, дазволілі лячыць і жанчын, і мужчын. Яна ўваходзіла ў гарэмы, ёй давяралі самыя складаныя захворванні.

5.

Вярнуўшыся з Турцыю на радзіму, стала прыдворнай лекаркай у князя Міхаіла Радзівіла Рыбанькі.

6.

Пазней паехала ў Санкт-Пецярбург, дзе служыла лекаркай пры двары расійскай імператрыцы Анны Іаанаўны.

7.

У апошнія гады свайго жыцця вярнулася ў Турцыю, дзе працавала акулісткай пры гарэме султана Мустафы.

8.

Саламея Русецкая памерла ў 42 гады. Ёсць звесткі, што яе атруцілі.

9.

Аб жыцці і дзейнасці Саламеі Рэгіны Русецкай вядома з яе мемуараў - кнігі «Авантуры майго жыцця».

10.

Арыгінал выдання зараз захоўваецца ў Ягелонскай бібліятэцы ў Кракаве. Кніга напісана на польскай мове. На беларускую кніга перакладзена на пачатку 1990-х.

Крыніца інфармацыі: Саламея Русецкая — жанчына-лекар на службе султана