«Мы — Усікі». Гісторыя сям'і, у гонар якой назвалі пляж у Гродне

Чаму адзін з самых папулярных пляжаў у Гродне называюць «Усікі»? У гродзенскіх краязнаўцаў ёсць некалькі версій. Мы расказваем сваю, якую пачулі ад гродзенскіх старажылаў і пацвердзілі гэта адной сямейнай гісторыяй.

Пляж «Усікі» знаходзіцца ў Пышках. Гэта месца назвалі так жыхары вёскі Пярэселка. Яны казалі: «пайшлі на Усікі» або «пайшлі да Усікаў». Аказваецца, на беразе Нёмана, каля пяшчанага пляжу, жыла сям’я ляснічага Усіка.

Пляж «Усікі»
У Браніслава і Ганны было 10 дзяцей. У 1958 годзе іх дом пацярпеў з-за разліву Нёмана, а сям'і яшчэ да гэтага выпадку далі новы ўчастак у горадзе. З 1960 года Усікі пераехалі, а іх стары дом знеслі. Назва пляжа «Усікі» захавалася да сёння.
Сям’я Усікаў
Дзякуючы знаёмству са старажыламі былой вёскі Пярэселка нам удалося адшукаць сям’ю Усікаў. Мы сустрэліся з жонкай ляснічага Браніслава — Ганнай Усік. Ёй 101 год.

«Усікі» — дом ля берага

Ганна Рыгораўна Дзям’ян (Усік) ​​нарадзілася ў 1918 годзе ў вёсцы Князеўка. Каталічка. У пачатку 1930-х пераехала з бацькамі ў Станіславова. Там Ганна сустрэлася са сваім будучым мужам Браніславам Усікам. У 1936 годзе яны ажаніліся і пераехалі жыць у Мелавыя горы. Ганне было тады 17 гадоў.

Вяселле Браніслава і Ганны, 1936 г.
«Сям'я ў мяне была вялікая і жыць у Станіславова нам не было дзе, вось пасля вяселля і пераехалі з мужам да ягонай сястры ў Мелавыя горы, — распавядае Ганна. — Пераехалі мы ў 1938 годзе, калі ў мяне нарадзіўся першы сын. Пры паляках Браніслаў працаваў рознарабочым, а я займалася дзіцём і гаспадаркай. У Мелавых гарах мы прабылі да 1945 года, там у мяне нарадзіліся яшчэ тры сыны. А пасля нам далі дом ля берага, які ў народзе празвалі „Усікі“. Наш дом быў адзінай пабудовай у тым месцы, нават хутарам не назавеш».

«Я была ўдзельнікам вайны»

Бліжэйшымі суседзямі Усікаў былі Вежалі ў Мелавых гарах. Некаторыя жыхары вуліцы Дамброўскага да гэтага часу кажуць: «пойдзем пад Вежаля». Яшчэ былі Жамойды — у тым месцы, дзе ў будучыні пабудавалі Новы мост, іх дом знеслі. І жыхары вёсак Пышкі і Пярэселка.

«Менавіта з Пярэселкі да нас прыходзілі часцей за ўсё. Сябравалі з імі, адпачывалі разам. А з Пышкоў да нас ужо праз Нёман дабіраліся. З гэтай ракой звязана ў нас шмат сямейных гісторый. Пад канец вайны я дапамагала савецкім салдатам перапраўляцца праз Нёман. Загрузяцца ў нашу лодку салдаты і паплылі. Я была ўдзельнікам вайны, але пра мяне забыліся, затое на працы празвалі „залатыя рукі“. А яшчэ Нёман быў нашым карміцелем, там было шмат рыбы. Але падчас паводкі ў 1958 годзе мы моцна пацярпелі і з-за гэтага канчаткова пераехалі».

Ганна Усік са сваімі дзецьмі, 1960-я гг. За 10 дзяцей яна атрымала званне «Маці-гераіня» і залатую зорку

Пра Усікаў пісалі ў газеце

Пасля вайны Браніслаў Усік працаваў ляснічым, сачыў за лесам і парадкам. Вядомым ён стаў не толькі з-за прозвішча і сваіх вусоў, але і з-за забітага ім ваўка. Пра Усікаў тады напісалі ў гродзенскай газеце.

«Ваўка спачатку заўважыла старэйшая дачка, якая сачыла за каровамі каля дома. Ён з’явіўся на гары і мы спачатку падумалі, што гэта сабака. Але калі ён пачаў выць, то ўжо было зразумела, што гэта воўк. Тады ж пайшлі чуткі сярод мясцовых, што ў Пышках бегае воўк і ўзіраецца на мясцовае быдла, палохае людзей. Муж Браніслаў стаў сачыць за ім. А ў нас каля дома стаялі клеткі з трусамі і воўк прыходзіў, капаў пад іх. Адзін раз Браніслаў узяў стрэльбу і параніў ваўка, а старэйшы сын ломам дабіў яго. Так Усікі пазбавілі Пышкі ад ваўка, дзяржава за гэта выдала 300 рублёў. Быў 1956 год на двары і да нас нават журналісты прыйшлі, пісалі пра гэты выпадак».

Злева Браніслаў Усік з дачкой, справа Ганна Усік з другой дачкой. 1960-я гг.

«Мы — Усікі!»

З пачатку 1960-х гадоў Усікі пасяліліся ў доме на вуліцы Фестывальнай. Там жывуць і сёння. І вельмі ганарацца тым, што бераг Нёмана, дзе быў іх дом, захаваў назву, якаю атрымаў у народзе пасля вайны.

«Мы — Усікі! Жывем у Гродне ўсё жыццё і ганарымся тым, што пляж ўсё яшчэ называюць „Усікі“ ў гонар нашай сям'і».

Ганна Усік са сваім партрэтам з 1940-х.


Да нядаўняга часу ў гродзенскіх гісторыкаў і краязнаўцаў была іншая версія ўзнікнення назвы пляжа «Усікі». Гэта месца нібыта звалі так з-за падводных камянёў на Нёмане, якія ўтваралі на рацэ так званыя «вусікі». Зараз ёсць яшчэ адна легенда пра гэтую назву.

Падзяліцца

Апошнія запісы

«Інтэрнэт — сіла. Да 2020 улады гэтага не разумелі». Стваральнік Гродзенскага форума расказаў пра байнэт нулявых

Гродзенскі форум існуе больш за 20 гадоў і абнаўляецца дагэтуль. Людзі ўсё яшчэ шукаюць там…

7 лістапада 2024

Грэчка з чарніцамі, жывая музыка і «сарамлівы» стрыптыз. Рэстаранам «Беласток» у Гродне і Grodno ў Беластоку споўнілася 50 гадоў

У Гродне працуе рэстаран «Беласток», а ў польскім Беластоку – бар Grodno. У 1974 годзе…

5 лістапада 2024

«Прабіце, калі ласка». Як у Гродне адным талончыкам ламалі сістэму

Гродзенскія кантралёры - самыя суровыя, а пасажыры - самыя дружныя. Квіток можна на выхадзе з…

4 лістапада 2024

«Мяне не перамагчы, я не спаборнічаю». Гродзенка перанесла аперацыю на ствале галаўнога мозгу — вось як змянілася яе жыццё

Раніцай гродзенка Людміла Юрахно як звычайна пайшла на працу, але дадому вярнулася толькі праз паўгода.…

1 лістапада 2024

«Воку няма за што зачапіцца». Спыталіся ў дызайнера, што не так з інтэр'ерамі гродзенскіх устаноў

Гродзенцы скардзяцца, што шмат якія ўстановы ў горадзе выглядаюць аднолькава. Напрыклад, некаторых расчаравалі рэндары інтэр'ераў…

31 кастрычніка 2024

Куды з’ездзіць на Хэлоўін у Гродзенскай вобласці: 5 містычных месцаў ад замкаў да млыноў

Адчуць таямнічую атмасферу Хэлоўіна можна ў розных месцах Гродзеншчыны: у рэгіёне мноства закінутых сядзіб, старажытных…

29 кастрычніка 2024