П’еса расказвае пра каханне трох параў: інваліда і прафесаркі этыкі, пацыента і лекаркі ды хіпстараў. Чытанне эскіза п’есы прайшло ў чорнай залі «ДОМа 46» 19 лістапада. Чыталі сам аўтар Лёха Чыканас і гродзенка Аляксандра Буйко.
Кахаем не людзей, а свае мроі
— П'еса — пра каханне ў сучаснам грамадстве, — расказвае Лёха. — Усіх герояў аб’ядноўвае тое, што яны кахаюць не сапраўдных людзей, а свае мроі, сэксуальныя канструкты, якія яны для сябе стварылі. Валанцёрцы прымроіўся разумны, але з-за хваробы нямы падапечны, пара хіпстараў прыдумала сабе «ідэальную сям’ю», як у нейкім кепскім серыяле, для мужчыны-імпатэнта яго «канструктам» стала лекарка Вольга, якую, як яму здаецца, ён кахае.
Першая частка заснавана на рэальнай гісторыі Ганны Стаблфілд і Дзімана Джонсана. Ганна — прафесар этыкі, актывістка, якая адстойвае правы людзей з інваліднасцю, замужняя маці дваіх дзяцей. Дзіман — хворы на ДЦП, які маўчыць і практычна не камунікуе са светам. Ганна займалася з Дзіманам метадам «аблегчанай камунікацыі». З дапамогай яго хворыя могуць выказвацца праз клавіятуру.
У 2010 годзе стала вядома пра сэксуальныя адносіны прафесаркі і чалавека з абмежаванымі магчымасцямі. Ганна хацела сысці ад мужа і пабудаваць з Дзіманам сям’ю. У 2016 годзе суд вырашыў, што з яе боку гэта было згвалтаваннем. У студзені Ганну прысудзілі да 12 гадоў зняволення. У Амерыцы мноства галасоў як за, так і супраць пакарання.
Падарыць радасць
— Дагэтуль невядома, ці адчуваў нешта Дзіман. Суд і экспертызы не прыйшлі да пэўнай высновы, а Дзіман не пацвердзіў і не абверг «каханне». Аргументам «за» можа быць той факт, што ў дзяцінстве ў Дзімана была няня, якая яму вельмі падабалася, — кажа Лёха.
Гэтая частка п’есы амаль цалкам дакументальная. Дадумаў Лёха толькі канцоўку: падчас размовы з братам Дзіман піша на сваёй клавіятуры набор літар, сярод якіх можна прачытаць «anna». Такім чынам аўтар стаў на бок жанчыны.
— Мне здаецца, ён атрымаў нейкія добрыя эмоцыі. Яна падарыла яму радасць, — кажа аўтар.
Для добрага сэксу трэба адмовіцца ад хлусні ў адносінах
Пара хіпстараў у п’есе разумеецца з паўслова і лёгка заканчвае думкі адзін аднаго. Але ў выніку аказваецца, што яны адзін аднаго ненавідзяць і хлусяць, каб стварыць ілюзію ідэальнай пары. Але хлусня не можа цягнуцца вечна, таму і ўзнікае канфлікт.
Лекарка Вольга кажа, што сям’я забівае асобу.
— Гэта пункт гледжання чалавека, які меў адмоўны досвед адносін, — кажа аўтар. — Не магу сказаць, што на 100% я падзяляю гэтую думку. Часам здараюцца добрыя сем'і. Я ведаю некалькі знаёмых пар, якім так добра разам, што яны нават кінулі зносіны с сябрамі і знаёмымі.
Менавіта Вольга заклікае пацыента сказаць: «Сэкс мне не патрэбен».
— Я не лічу, што трэба адмовіцца ад сэксу. Трэба адмовіцца ад хлусні ў адносінах. Трэба слухаць сваё цела і сваё сэрца, тады і з сэксам будзе ўсё добра, — кажа Лёха.
У Беларусі сэксуальнасць інвалідаў не прагавораная
Тэкст адмыслова ствараўся не як паўнавартасная п’еса, а як чытанні для невялікіх залаў і фестывалей. Яна ўжо прагучала ў Брэсце, Мінску, Бабруйску і Маскве на фэстывалі маладой драматургіі «Любимовка», дзе ўвайшла ў шорт-ліст.
На чытанні часам прыходзяць людзі з абмежаванымі магчымасцямі. Паводле аўтара, п’еса іх кранае. А ў Брэсце хлопец нават прызнаўся, што ў яго была жанчына, якая яго дамагалася.
— У Беларусі сэксуальнасць інвалідаў ніякім чынам не прагаворана, — расказвае Лёха. — Гэта табу і для грамадства, і для СМІ. Якая сэксуальнасць, калі ў нас наогул інваліды не інтэграваны ў грамадства, схаваны па спецыяльных інтэрнатах, ці сядзяць па хатах, дзе родныя іх даглядаюць? І, наогул, з афіцыйнага пункта гледжання дзяржавы сэкс патрэбны выключна для нараджэння новых падаткаплацельшчыкаў. Мне, як чалавеку з жывымі пачуццямі, менавіта такі сэкс не патрэбен.
Лёха лічыць, што нешта падобнае да выпадку з п’есы можа адбывацца ў Беларусі паміж людзьмі з абмежаванымі магчымасцямі і тымі, хто з імі працуе. Але аб гэтым не гавораць, бо існуе табу. Таму, у адрозненні ад ЗША і Еўропы, мы не ведаем рэальных прыкладаў.
