Бясцэнна і амаль бясплатна. 5 фактаў пра Станіславоўскую кафлярну Друцкіх-Любецкіх, якую не могуць прадаць нават са зніжкай

Гэтыя будынкі маюць статус гісторыка-культурнай каштоўнасці, а яго сучасныя ўладальнікі - статус банкрутаў. Да вайны тут рабілі кафлю для ўсяго Гродна, у 1950-х — плітку для Сталінградскай ГЭС. Убачыць былую кафлярню князёў Друцкіх-Любецкіх можна на вуліцы Чырвонаармейскай, каля дарожнай развязкі. Зараз будынкі пустуюць і руйнуюцца. Іх беспаспяхова спрабуюць прадаць з аўкцыёну. Hrodna.life адшукаў 5 фактаў з гісторыі прадпрыемства.

Калі б не пажар, нічога б не было

Пажар 1885 года знішчыў амаль палову Гродна. Ён тады быў у асноўным драўляным. Каб аднавіць горад, патрэбна была цэгла. Яе выраблялі на Гродзенскім цагляным заводзе князёў Друцкіх-Любецкіх. У 1895 годзе яны пашырылі бізнес і адкрылі завод па вытворчасці кафлі. У першы час на заводзе працавалі 28 чалавек.

Гродзенскую кафлю рабілі з мясцовай гліны. Яе капалі ў кар’ерах за горадам. Зараз у тым месцы пачынаецца мікрараён Дзевятоўка. Адна з вуліц, па якіх вазілі сыравіну, называлася Глінянай (з сярэдзіны 1930-х гадоў - вуліца Жвірка, а з 1939 года — Чкалава — заўв. Hrodna.life).

Да канца 1930-х гадоў тут рабілі печкавую плітку і арнаменты, кафляныя лазні і ганчарныя вырабы на заказ. Кантора кампаніі знаходзілася на Тэатральнай плошчы (цяпер плошча Тызенгаўза. — Заўв. Hrodna.life). Пасля прыходу Савецкай улады кафлярню нацыяналізавалі.

Рабілі плітку для Сталінградскай ГЭС

Вытворчасць на кафляным заводзе аднавілі пасля Другой сусветнай вайны. У студзені 1950 года ў Гродне стварылі камбінат будаўнічых матэрыялаў, аб’яднаўшы цагляны, чарапічны і вапнавы заводы. У яго склад увайшла і кафлярня.

Тут выпускалі шэрую і глазураваныя плітку, кафлю, тэракоту. Адну з самых вялікіх партый гродзенскай глазураванай кафлі замовілі на будаўніцтва Сталінградскай ГЭС (цяпер — Волжская ГЭС. — Заўв. Hrodna.life).

Прызналі гісторыка-культурнай каштоўнасцю

У 2015 годзе адзін з будынкаў завода па вытворчасці кафлі купіла фірма «Леўта і С». На вытворчасці гэтага прадпрыемства займаліся устаноўкай і ачысткай брудаахоўных дывановых пакрыццяў.

Праз год пасля куплі ўсе пабудовы завода прызналі гісторыка-культурнай каштоўнасцю. Для рэканструкцыі давялося ўзгадняць праект з Міністэрствам культуры. Фасад будынка пакінулі, якім ён быў. Замянілі вокны і дзверы і часткова перабудавалі. Да рамонту будынак быў аднапавярховы, але ў ходзе работ на гарышчы зрабілі яшчэ адзін паверх. На ім размясцілі офісы, а на першым паверсе — пральню.

Андрэй Разін з «Ласкового мая» хацеў, але так і не купіў

Спявак прыязджаў у Гродна ў 2019 годзе. Ён казаў, што яго продкі валодалі фарфоравай фабрыкай на вуліцы Чырвонаармейскай, 71А. Разін хацеў аднавіць будынак і аднавіць вытворчасць. Праўда, пры ўмове, што пабудовы аддадуць яму бясплатна ці за сімвалічную плату.

Чытайце таксама: Замест кітайцаў - «Ласкавы май»? Андрэй Разін хоча адкрыць у Гродне цэнтр творчасці і адрадзіць вытворчасць фарфору

Таргі не адбыліся, кошт знізілі ўдвая

Уладальнік асноўнай часткі завода — трэст «Гроднагарбуд». Гэтая арганізацыя збанкрутавала і цяпер распрадае ўсю сваю маёмасць. Комплекс пабудоў на Чырвонаармейскай выставілі на продаж у канцы жніўня 2021. На таргі ніхто не заявіўся, і аўкцыён не адбыўся. Кошт лота знізілі напалову. Зараз кавалачак прамысловай гісторыі Гродна ацэньваюць усяго ў 879 100 рублёў.

Чытайце таксама:

Апошнія запісы

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024

«Першы прыбытак патраціў на станок». Гродзенец у школе выточваў біты, а ў 27 гадоў адкрыў сваю вытворчасць мэблі

Гродзенец Раман Нагула амаль паўжыцця працуе з дрэвам. Школьнікам ён пачынаў з бейсбольных біт, а…

13 лістапада 2024