Увосень прайшоў яшчэ адзін гастрафэст з удзелам беларускіх устаноў - але за мяжой. Удзельнікамі сталі беларусы, якія эмігравалі і адкрылі свае кафэ і рэстараны на новым месцы. Для гастрафэста, які арганізавала платформа «Новая Беларусь», яны прыгатавалі традыцыйныя беларускія стравы ў новым прачытанні і падзяліліся іх рэцэптамі. Hrodna.life абраў топ-5 рэцэптаў беларускай кухні ад шэфаў, якія вы можаце згатаваць на святы.
Hastrafest Novaj Biełarusi праходзіў з 1 па 10 снежня ў Польшчы, Грузіі і Літве — краінах, куды найчасцей эмігруюць беларусы. Яго прымеркавалі да першага дня народзінаў праекта «Новая Беларусь». Адзінаццаць бараў, кавярняў і рэстаранаў, заснаваных беларусамі за мяжой, прыгатавалі 35 традыцыйных беларускіх страваў у аўтарскім пераасэнсаванні. Для раскіданых эміграцыяй беларусаў і беларусак гастрафэст мусіў стаць нагодай як бы сабрацца за адным сталом у беларускіх установах, разам есці нацыянальныя стравы, піць беларускія напоі і абменьвацца ідэямі і марамі.
Новае жыццё беларускай кухні
Зараз у аплікацыі «Новая Беларусь» — 33 тысячы карыстальнікаў, а ва ўсёй экасістэмы, якая ўключае іншыя вэб-праекты і дробныя боты — каля 58 тысяч. «У гонар дня народзінаў хацелася кантактаваць з гэтымі людзьмі, сказаць ім „дзякуй“. У многіх гарадах Беларусі праходзілі гастрафэсты, і нам хацелася суполцы беларусаў, якія з’ехалі з краіны, нагадаць, як было выдатна сустракацца ў рамках такіх мерапрыемстваў», — расказаў Hrodna.life кіраўнік па маркетынгу і камунікацыі праекта «Новая Беларусь» Глеб Германчук.
Магчымасці дазволілі ахапіць першым «эмігранцкім» гастрафэстам толькі некалькі буйных гарадоў трох краін. Каманда «Новай Беларусі» сабрала вялікі спіс незвычайных беларускіх рэцэптаў і паклікала ўдзельнічаць найбольш вядомыя ўстановы, звязаныя з Беларуссю. Ужо на падставе спісу страў або інгрэдыентаў з яго кожная ўстанова прапанавала свой сэт страваў і кактэйль, бары — сэт напояў і закуску.
Удзельнікі ўключылі фантазію і іронію: Karčma 1863 у Вільні прапаноўвала «Сэт старадаўняга экстраміста» з «Закускай Ду**на-Марцінкевіча», верашчакай ці мачанкай у гаршчочку з блінамі ці дранікамі на выбар і шляхецкую каву з цукеркамі. The morning after у Варшаве частавалі «Led цэпелінамі» і кактэйлем «Палескi косма».
Рэцэпты зможа паўтарыць кожны
Рэцэпты з фэсту арганізатары апублікавалі на платформе «Новая Беларусь».
«Важна захаваць тое, што прыдумалі кухары, і нейкім чынам прасоўваць. Гэта як бы новае прачытанне тых страў, якія даўно ведала бабуля, маці, — патлумачыў Глеб. — Для нас гэта найбольш каштоўна, такім чынам мы быццам даем новае жыццё беларускай кухні».
1. Верашчака з «Сэту старадаўняга экстрэміста»
Класічны рэцэпт у выкананні Karčma 1863 (Вільня).
Спатрэбяцца:
- рабрынкі, каўбасы, грудзінка — 0,5 кг;
- квас — 1 шклянка;
- цыбуля — 1−2 шт.;
- перац, соль, лаўрушка.
Нарэзаць мяса і каўбасы, пасаліць, паперчыць, добранька абсмажыць з двух бакоў. Дробна нарэзаць цыбулю і абсмажыць яе на тлушчы, які вылучыўся падчас гатавання мяса. Мяса з цыбуляй перакласці ў чыгун ці сатэйнік, заліць прадукты хлебным квасам, патушыць атрыманую сумесь прыкладна 10 хвілін на маленькім агні. Гатовую страву можна падаць з дранікамі ці блінамі.
2. «Зэльвенскі сырнік з журавінамі»
Рэцэпт ад шэф-кандытаркі Крысціны Скрабутан (Kakao, Варшава).
Спатрэбяцца:
- тварог — 520 г;
- тварожны сыр — 520 г;
- цукровая пудра — 190 г;
- яйкі — 5 шт.;
- вяршкі 30% — 410 г;
- ваніль;
- соль;
- крухмал — 70 г;
- сушаныя журавіны — 65 гр.
Тварог (калі ён буйны, то ператрыце праз сіта або блэндарам) і тварожны сыр змяшаць, усыпаць цукровую пудру, соль і ваніль, змяшаць. Убіць па адным яйкі, старанна перамешваючы. У асобнай ёмістасці змяшаць крухмал з вяршкамі, каб не было камякоў. Далей уліць гэтую сумесь у асноўную тварожную. Змяшаць да аднастайнасці. Усыпаць сушаныя журавіны, папярэдне абдаўшы іх кіпенем. Выпякаць 15 мін пры 200 °C пасля 55 мін 180 °C.
3. Cуп «Жур па-белаазёрску»
Рэцэпт ад шэф-кухара Барыса Сычыка, Karma Crew (Варшава).
Жур — вельмі наварысты суп, які аб’ядноўвае і беларускую, і польскую кухні, але ў Karma вырашылі дадаць у яго трохі дзяцінства і дробку малой радзімы — Белаазёрска. Атрымаўся сметанковы булён на жытняй заквасцы з каўбаскамі і грыбамі.
Спатрэбяцца:
- масла — 100 г;
- мука жытняя — 100 г;
- таматавая паста — 40 г;
- цыбуля рэпчатая — 400 г;
- морква — 400 г;
- бульба — 600 г;
- вешанкі — 400 г;
- каўбаскі на ваш густ — 1 пачка
- вада — 3 л
- соль — 35−40 г;
- перац чорны
- лаўровы ліст — 3 шт.;
- пятрушка — 20 г;
- кроп — 20 г.
Абсмажыць, па чарзе дадаючы, лук, моркву, муку і таматавую пасту. Далей дадаць перац, соль і лаўровы ліст. Потым ваду і бульбу. Вешанкі нарваць рукамі і абсмажыць на патэльні, па гатоўнасці дадаць дробна парэзаныя каўбаскі. Дадаць падсмажаныя складнікі ў суп і варыць 10−15 хвілін. У канцы дадаць парэзаную дробна зеляніну. Падаваць з хлебам.
4. Печаныя яблыкі «З дзіцячых мараў Каліноўскага»
Аўтарскі рэцэпт ад каманды бара 5327° (Тбілісі).
Спатрэбяцца:
- яблык з тонкай лупінай;
- цукар;
- пламбір;
- варэнне вішнёвае, малінавае.
Яблык чысцім ад костачак, дадаем лыжачка цукру ў месца, дзе былі костачкі. І адпраўляем запякаць пры 180° на 15−20 хв у духавую шафу. Калі яблыкі спекліся, кладзем пламбір на месца надрэзу і паліваем варэннем, упрыгожваем вішняй або малінай.
5. «Смёрэброд па-беларуску»
Рэцэпт ад шэф-кухара GiGi (Варшава) Максіма Ліцвінава.
Спатрэбяцца:
- бурак;
- зярняткі каляндры;
- часнык;
- чорны перац;
- слабасалёны соевы соус;
- цукар мускавада;
- вада;
- шматкі чылі;
- маскарпонэ;
- крэм-сыр;
- вяршкі 30%;
- норы;
- селядзец;
- ксантан;
- шпінат.
Тром на буйную тарку бурак, на яго кладзем дробненую каляндру, часнык, чорны перац. Заліваем усё гарачым алеем так, каб той трапіў на ўсе спецыі. Мяшаем і даем настаяцца некалькі дзён. Варым яйка пашот ці ўсмятку. Робім марынад для яек: змешваем па адной частцы соевага соусу, цукару, вады і 1/10 шматкоў чылі. У марынад закладаем яйкі і накрываем у кантакт папяровай сурвэткай, каб яны прамарынавалі раўнамерна за 2 дні. Зробім сырную пену ці мус. Бярэм па адной частцы маскарпонэ, крэм-сыру, вяршкоў 30%. Ставім на самы маленькі агонь на пліту, мяшаем да поўнага распушчання складнікаў. Працэджваем праз шыноа/сіта з дробнай фракцыяй, дадаем тэкстуру ксантан (1 г на 1 кг) для стабілізацыі. Потым перабіваем блэндарам (насадка нож) і заліваем у сіфон. Норы падсушваем на патэльні і перабіваем у кавамолцы. Селядзец рэжам у дробны тартар. Шпінат бланшыруем 40 секунд, пагружаем у ледзяную ваду, прасушваем. Пачынаем збор смёрэброда. Падсмажваем жытні хлеб, разразаем на тры часткі, на іх укладваем пластамі буракі без вадкасці, селядзец, шпінат, два яйка, пену, прысыпаем пылам з норы.
Рэцэпт гастфеста без межаў
Найбольш гасцей гастрафэст збіраў у выхадныя. Напрыклад, ва ўстановах Грузіі ў кожны выхадны было ў два-тры разы больш людзей, чым звычайна. Больш наведвальнікаў прыходзілі туды, дзе былі паўнавартасныя рэстаранныя сэты. Да бараў было менш цікавасці: яны адкрываюцца пазней, і калі, напрыклад, у сэт ўваходзіць суп — не ўсе ўвечары хочуць есці суп. Памер порцый паводле рэцэптаў беларускай кухні і цану вызначалі самі ўстановы. Каманда не збірала з устаноў платы за ўдзел, як гэта робяць у Беларусі.
У сам дзень народзінаў «Новай Беларусі» 2 снежня арганізатары раздавалі кампліменты. Можна было выбраць дадатковыя порцыі ежы, дэсерт, дадатковы шот, або зніжку 20% для гасцей рэстарана. Былі і варыянты ад устаноў. Напрыклад, у бары «Карма» ў Варшаве раздавалі стыкіры з нумарамі і разыгралі татуіроўку ад майстра. Усе 10 дзён фэсту ўсе ўстановы падавалі ежу са свечкамі ў гонар дня нараджэння платформы. Чалавек мог апублікаваць у сябе фота, як ён задзімае свечку, і ўдзельнічаць у розыгрышы падарункаў ад «Новай Беларусі». Пераможцы актыўнасцяў атрымалі таксама магчымасць вячэры ва ўстанове, якую яны абяруць самі ў сваім горадзе.
Адной з мэтаў фэсту было аб’яднаць і блогераў, і ўдзельнікаў, падтрымаць беларускія бізнэсы за мяжой. У кожнай установе быў адзін інфлюэнсер. З ім можна было сустрэцца там у пэўны час і павячэраць за адным сталом. Так, Мікіта Мелказёраў хадзіў у «Какаву» ў Варшаве, Алесь Ждановіч (Маляваныч) быў у Тбілісі. І інфлюэнсерам, і гасцям вельмі спадабалася.
Чытайце таксама: Калі самім вырашаць, на што пойдуць падаткі: беларусы ствараюць для сябе бібліятэку ў Вільні
Такія мерапрыемствы і месцы, дзе яны праходзяць, таксама становяцца як бы культурным мостам паміж беларусамі-эмігрантамі і жыхарамі краіны, куды яны пераехалі, лічаць арганізатары.
Ужо падчас фэсту прыходзілі заяўкі ад іншых беларускіх устаноў грамадскага харчавання за мяжой, і запыты на фэст ад беларусаў з іншых гарадоў і краін. «Новая Беларусь» хоча працягваць праект, і калі гэта адбудзецца, наступны гастрафэст будзе больш маштабным. Хутчэй за ўсё, такія мерапрыемствы будуць раз на паўгода. Пакуль каманда збірае зваротную сувязь.
Чым яшчэ займаецца платформа
Гастрафэст — дадатковы праект для «Новай Беларусі». У экасістэму ўваходзяць яшчэ чатыры вэб-прадукты і некалькі больш дробных, у тым ліку Telegram-боты. Іх задача — дапамагчы беларусам унутры краіны і за мяжой самастойна вырашаць свае праблемы.
Гастрафэст стаў першым паўнавартасным афлайн-праектам каманды. Да гэтага, улетку, «Новая Беларусь» была тэхнічным партнёрам некалькіх фестываляў за мяжой. З дапамогай QR-кода кожны ўдзельнік мог знаёміцца з афішай, выступоўцамі і лакацыямі. Гэта быў як бы навігатар фэсту, спакаваны ў дадатак. Была і інфармацыйная падтрымка, і новыя опцыі - push-паведамленні для аўдыторыі фестывалю, калі збіраецца дождж ці арганізатар жадае нешта сказаць.
Чытайце таксама: «Проста загугліць нешта — вельмі складана». У Польшчы ствараюць беларускі гістарычны партал для замежнікаў
У бліжэйшы час каманда «Новай Беларусі» засяродзіцца на іншых праектах. Сярод іх сэрвіс знаёмстваў у віртуальным фармаце ў мабільным дадатку. Больш сур’ёзны праект — медыяагрэгатар, дзе ўсе навіны будуць злучацца ў адну плынь, да якой у карыстальніка будзе хуткі доступ. Аўтары распрацуюць механіку для бяспечнага выкарыстання сервісу ў Беларусі. У распрацоўцы ў каманды віртуальны офіс для буйных дэмакратычных сіл і іншыя праекты.
