Шматлікія збіцці, катаванне недахопам сну і голадам маглі прывесці да смерці палітвязня Вітольда Ашурка. Асобную главу ёй прысвяцілі ў расследаванні міжнароднага камітэта па расследаванні катаванняў у Беларусі і ПЦ «Вясна». Яно распавядае пра ўмовы ўтрымання ў ПК № 17 Шклова. Расследаванне прэзентавалі 24 чэрвеня.
Хацелі змясціць да зняволеных з «нізкім статусам»
Па расказах людзей, якія сустрэліся з Вітольдам Ашуркам падчас этапу, прадузятае стаўленне да яго пачалося ўжо тады. Асуджаныя ехалі ў перапоўненым вагоне больш за суткі галодныя, без сухога пайка, з кайданкамі на руках, без сну і адпачынку.
Пасля прыбыцця ў ПК-17 Вітольд Ашурак так і не быў памешчаны ні ў адзін з атрадаў калоніі. Усе дні ён там правёў у ізаляцыі, спачатку на карантыне, а затым у ШІЗА.
«Пайшлі чуткі. Гэта асуджаныя людзі перадавалі, што ў 15 чыслах траўня яго рэчы хацелі перанесці ў пяты атрад, там дзе нізкі сацыяльны статус. Я калі гэта ўсё даведаўся. Не хачу нават успамінаць, жах. Супрацоўнікі сказалі пакласці яго рэчы асобна ад усіх туды, да нізкага сацыяльнага статусу», — распавёў адзін з апытаных.
Зняволеныя мяркуюць, што гэтая інфармацыя дайшла да Вітольда ў ШІЗА. Магчыма, менавіта з гэтай прычыны ён не хацеў выходзіць з ШІЗА, і за гэта падвяргаўся там жорсткім збіванням.
Хто мае дачыненне да смерці Вітольда?
Часцей за іншых называлі два прозвішчы — Карчэўскага і Маскалёва: «Потым падключаецца старэйшы РАР Карчэўскі. Ён з’яўляецца самым верагодным забойцам Вітольда Ашурка. Такая велізарная махіна лысая. Там два такія асталопы, гэта Маскалёў прозвішча. Ён намеснік начальніка па рэжымна-аператыўнай рабоце. Па перакрыжаваных пытаннях абмеркавання любога асуджанага кожны пацвердзіць, што калі трапляеш у штрафны ізалятар, то заўсёды ёсць ён (Карчэўскі), які будзе цябе біць. Два верагодныя забойцы — гэта Маскалёў, паколькі ён таксама займаецца фізічным гвалтам. Яны двое такія вялікія. Ну вось гэтыя два асталопы займаюцца фізічным гвалтам там».
Адзін са зняволеных пачуў ад начальніка аперчасткі Аляксандра Маскалёва фразу «Вы разумееце? Вітольда ніхто не забіваў! Разумееце, так атрымалася».
«Усё ў асноўным даходзіла такімі перашэптваннямі, чуткамі, што Вітольд выказваў сваё меркаванне наконт дзеючай улады і наконт адміністрацыі адкрыта, за што неаднаразова быў у штрафным ізалятары. На той момант ніхто метадамі іншымі не карыстаўся, як проста фізічна ўздзейнічаць. Яны можа, не разлічылі той момант, што чалавек, калі доўга сядзіць у штрафным ізалятары, арганізм-та слабейшы становіцца, і не разлічылі хутчэй за ўсё колькасць тых збіванняў».
На відэа быў не Ашурак?
Пасля смерці ўлады паказалі відэа, у якім мужчына, зняты са спіны, двойчы падае. Па словах палітвязняў, у ім зняўся мужчына з суседняга атрада, падобны да Вітольда.
Па словах іншых зняволеных, Вітольду праламалі галаву. Ці то гэта быў моцны ўдар аб сцяну, ці то яго моцна збілі дубінкамі, у тым ліку і па галаве.
Пацвярджаюць здагадкі зняволеных аб разбітай галаве і паказанні брата Вітольда Ашурка. «Яго выкацілі на вазку. І вось там я ўжо быў у шоку. Вы, напэўна, бачылі ў сетцы яго фатаграфіі? Там пласт бінта быў ад і да. Я быў у шоку. Я разумею, што ўпусцілі [труп], але я не доктар і разумею, што нават калі вы ўпусцілі труп, навошта перабінтоўваць? Крыві ж не будзе. Ён жа мёртвы. Вось такім нам яго аддалі».
Труп Вітольда аддалі сваякам практычна цалкам забінтаваным, галава была перабінтавана з асаблівай дбайнасцю. Нават на першы погляд можна было вызначыць, што ў Вітольда пераламаны нос, уваліліся вочы, ён быў вельмі змардаваны (страціў каля 20 кг вагі).
Што сказаў незалежны эксперт?
Перад пахаваннем сваякі і сябры паказалі цела Вітольда Ашурка незалежнаму судмедэксперту. Ён быў асцярожны з высновамі.
«І [эксперт] кажа: «<.> Я не бачу аднаго ўдару, ад якога наступіла смерць. Хутчэй за ўсё, гэта быў комплекс мер, у выніку якіх немагчыма было выжыць. Гэта і шматлікія збіцці, катаванні недахопам сну, голадам, што і прывяло да смерці. Хутчэй за ўсё, усё ў комплексе прывяло да смерці, але ніяк не спыненне сэрца проста так. Спыненне сэрца — гэта следства, а не прычына».
Крымінальную справу па факце смерці Вітольда Ашурка так і не распачалі. Сваякоў не азнаёмілі з вынікамі афіцыйнай судова-медыцынскай экспертызы і матэрыяламі праверкі. На звароты блізкіх Следчы камітэт перастаў адказваць.
Чытайце таксама:
