У адной з польскіх груп у Facebook, прысвечаных антыкварыяту, з’явіўся пост пра рэдкую знаходку родам з Гродна. Гжэгаж Ралецкі выпадкова знайшоў нераспакаваную калоду ігральных карт, выпушчаных каля 100 гадоў таму. Карты былі выраблены на фабрыцы братоў Лапіных, і даволі рэдкія.
Гульнявыя карты Лапіных выпускалі на фабрыцы ў Гродне ў 1920−1940-х гадах. Яны былі папулярныя ў міжваеннай Польшчы. Фабрыка працавала на Будзённага, 56 і вырабляла карты розных тыпаў, у тым ліку «народныя» калоды з выявамі шляхты часоў Рэчы Паспалітай замест каралёў і валетаў, «прускія» і «барочныя» карты. Асаблівасцю карт была высокая якасць друку і разнастайнасць дызайнаў.
Выпадкова знайшоў у стале
На пост звярнуў увагу MOST. Паляк знайшоў карты ў стале прадзеда. Зараз Гжэгаж будзе думаць, што яму рабіць са знаходкай, расказаў ён выданню. Ён не думаў, што гэтыя карты такія рэдкія.
«Знайшоў вельмі шмат сямейных рэліквій, якія трэба рассартаваць. Карты — адна з іх. Калі калі-небудзь вырашу расстацца з імі, хачу быць упэўнены, што яны патрапяць да таго, хто захавае іх для будучых пакаленняў».
Гжэгаж не ўпэўнены, што яго прадзед быў звязаны з Гродна. Ён нарадзіўся ў Ковалуўцы (Украіна), прабабуля — з Міронуўкі (Украіна). Пазней яны пасяліліся пад Замосцем у Польшчы.
Кошт знаходкі
Беларускі спецыяліст па вінтажы растлумачыў выданню, што падобныя карты на рынку сустракаюцца рэдка, і запячатаная калода можа каштаваць значна больш. Напрыклад, за апошнія гады прадавалася ўсяго чатыры такія калоды і самая дарагая пайшла з аўкцыёна амаль за 1000 злотых.
«Для Гродна такія карты — гэта каштоўнасць. Наколькі я ведаю, у музеі ў Гродне ёсць толькі адна поўная калода, і яна адрозніваецца ад цяперашняй знаходкі», — падзяліўся ён.
Гісторыя фабрыкі Лапіных
Фабрыка гульнявых карт Лапіных спыніла сваё існаванне пасля Другой сусветнай вайны. У 1944 годзе вытворчасць была закрыта, а будынак выкарыстоўваўся для друку агітацыйных плакатаў. У 2015 годзе, пры рэканструкцыі будынка, дзе знаходзілася фабрыка, былі знойдзеныя старыя карты 1920-х гадоў, выкарыстаныя як уцяпляльнік. Гэтыя карты сталі ўнікальнай знаходкай, перададзенай у Гродзенскі гісторыка-археалагічны музей.
Аднаўленне карт Лапіных
На аснове знойдзеных узораў і архіўных дадзеных у 2017 годзе творчае аб’яднанне «А-чатыры» ў Гродне выпусціла адноўленае выданне карт Лапіных. За некалькі дзён да прэзентацыі арыгінальную калоду ў фірмовай скрынцы перадаў беларускі палітык, гродзенец Аляксандр Мілінкевіч. Сям’я Лапіных падарыла карты яго бацькам, з якімі яны жылі ў адным доме ў Гродне.
У 2023 годзе Гродзенскі дзяржаўны гісторыка-археалагічны музей закупляў калоду ігральных карт Лапіных на 24 карты за 295 рублёў.
Чытайце таксама:
