Па былой Воўпаўскай сінагозе цяпер можна зладзіць віртуальны тур. Цягам года спецыялісты даследавалі архіўныя дакументы і здымкі сінагогі, паводле іх уручную адмалявалі будынак, а пасля змясцілі яго ў віртуальнае асяроддзе. У далейшых планах аўтараў праекту — Слонімская і Ашмянская сінагогі.
Убачыць Воўпаўскую сінагогу можна ў VR-прыладзе
Ідэя віртуальнай рэканструкцыі належыць дырэктару Цэнтра беларуска-яўрэйскай культурнай спадчыны Маі Кацнельсон. Падчас культурнай рэзідэнцыі ў Парыжы Мая пабачыла драўляную мадэль сінагогі ў Воўпе (Ваўкавыскі раён) — тая была прадстаўлена як адна з самых значных і прыгожых драўляных сінагог свету, паведамляе Deutsche Welle.
Ініцыятыву падтрымалі МУС Францыі і Цэнтр яўрэйскага мастацтва пры Яўрэйскім універсітэце ў Іерусаліме.
Работа над праектам цягнулася больш за год. Спачатку каманда пры суправаджэнні спецыялістаў Яўрэйскага ўніверсітэта сабрала і даследавала архіўныя дакументы і здымкі сінагогі. Пасля мастакі-рэстаўратары ўручную адмалявалі і аднавілі будынак, архітэктурныя элементы і роспісы. А затым змясцілі іх у віртуальнае асяроддзе.
Цяпер убачыць Воўпаўскую сінагогу можна ў VR-прыладах ад Meta. Ёсць таксама 3D-версія на сайце беларуска-яўрэйскага цэнтру. Для праекту падрыхтаваны аўдыягід на рускай, французскай і англійскай мовах.
Аўтары праекту: «Былая спадчына стала прывідам»
Падчас даследаванняў эксперты высветлілі, што ў перыяд з 1920 па 1930 гады ў сінагозе праходзіў капітальны рамонт. Падчас яго змянілі інтэр'еры і роспісы сцен.
«Мы вырашылі аднавіць абедзве версіі інтэр'еру. У карыстальнікаў ёсць магчымасць пераключаць рэжымы і бачыць, як будынак трансфармаваўся з гадамі», — паведамілі супрацоўнікі Цэнтру.
Зараз на месцы былой сінагогі знаходзіцца мемарыяльны сквер. Стваральнікі характарызуюць гэта як «вельмі эмацыйны момант». «Мы аднавілі сінагогу ў перыяд яе росквіту. І калі ты пераключаешся ў наш час, разумееш, што былая спадчына стала прывідам».
Плануюць аднавіць у віртуальнай рэальнасці яшчэ дзве беларускія сінагогі. А пілотны праект Слонімскай ужо ёсць
У 2021 годзе Цэнтр прадставіў свой пілотны праект — тады аўтары аднавілі ў 3D Слонімскую сінагогу. Падчас працы гісторыкі знайшлі невядомыя раней фота 1930-х гадоў, па якіх змаглі ўзнавіць страчаныя дэталі інтэр'ера і аднавіць роспісы. Зараз гэты праект будзе дапрацоўвацца для выпуску ў фармаце VR-прылады і 3D тура.
Таксама ў рэжыме дапоўненай рэальнасці плануецца рэканструяваць сінагогу ў Ашмянах і Быхаўскую абарончую сінагогу. Будынкі захаваліся да нашых дзён, але закінутыя і не выкарыстоўваюцца.
