У выдавецкай серыі «Гарадзенская бібліятэка» выйшаў беларускі пераклад кнігі Фортэск’ю Андэрсана «Сем месяцаў у рускай Польшчы». Гэта цікавае апісанне ад першай асобы прыгодаў англічаніна на беларускіх землях у 1863 годзе. Пра выданне расказаў гістарычны канал Hrodna 11:27. Яго аўтары называюць выхад кнігі Андэрсана «сапраўдным святочным падарункам для ўсіх аматараў гісторыі Гродна».
Фортэск’ю Андэрсан быў англіканскім пастарам і сябрам графа Аляксандра Біспінга, што меў маёнткі ў Масалянах і Вярэйках (Ваўкавыскі раён). Да сябра ён фактычна і прыехаў на мяжы зімы і вясны 1863 года.
Падарожныя нататкі Андэрсана гэта цікаўны погляд пільнага, уважлівага замежніка, які адзначае нават дробныя дэталі ў жыцці заходніх ускраін Расійскай імперыі. Яна была для госця з Брытанскай імперыі сапраўды экзатычнай краінай.
Андэрсан заспеў вызвольнае паўстанне на землях Літвы і Беларусі і немалую частку кнігі прысвяціў яго падзеям. Не выключана, што Андэрсан мог у час свайго побыту на беларускіх землях сустрэцца і з самім Канстанцінам Каліноўскім. У сувязі з паўстаннем англічанін нават патрапіў у гродзенскую турму, побыт у якой красамоўна апісаў у кнізе. Вызваліцца ён змог дзякуючы актыўнасці брытанскіх амбасадаў у Варшаве і Пецярбургу, пасля чаго быў высланы з Расійскай імперыі. Свайго сябра Аляксандра Біспінга ён ужо ніколі не сустрэў.
Кніга выклікала рэзананс у Брытаніі
Свае падарожныя нататкі Фартэск’ю Андэрсан выдаў неўзабаве пасля вяртання на радзіму ў 1864 годзе. Кніга Андэрсана атрымала ў 1864 годзе ў Брытаніі шырокі розгалас. На яе выйшлі пазітыўныя рэцэнзіі ў папулярных газетах. Сама сітуацыя з арыштам брытанскага падданага ў Расійскай імперыі мела шырокі грамадскі рэзананс і была прадметам слуханняў у парламенце.
У 2014 выйшаў іх пераклад на польскую мову. І вось нарэшце поўная версія кніга стала даступнай і для беларускага чытача.
І хаця кніга ўпершыню выдадзена на беларускай мове цалкам, гродзенскія чытачы маглі азнаёміцца з фрагментам яшчэ раней. У 2013 годзе ў альманаху «Горад святога Губерта» публікавалі частку ўспамінаў Андэрсана — акурат тую, што датычылася побыту ў Гродне і ўтрыманню ў турме ў верасні 1863 года.
Як атрымаць кнігу
Калі вы жадаеце атрымаць кнігу Фартэск’ю Андэрсана «Сем месяцаў у рускай Польшчы», напішыце на электронную пошту [email protected].
Чытайце таксама: Стала дакладна вядома, хто і калі дэмантаваў помнік паўстанцам 1863 года на чыгуначным вакзале ў Гродне
