У Еўрапарламенце прапанавалі стварыць цэнтр па расследаванні злачынстваў АМАПа

Кіраўнік дыпламатыі ЕС Жозеп Барэль лічыць, што ўлады Беларусі пачынаюць ўпадаць у адчай, а цярпенне людзей падыходзіць да канца. У Еўрапарламенце абмеркавалі даклад аб адносінах з Беларуссю, >піша nashan**a.by cа спасылкай на DW.

З пункту гледжання Еўрасаюза, улады Беларусі ўсё больш упадаюць у адчай. Пра гэта заявіў вярхоўны прадстаўнік ЕС па замежнай палітыцы Жазэп Барэль, спаслаўшыся на пагрозу беларускіх сілавікоў пачаць прымяняць баявую зброю для падаўлення пратэстаў. «Гэта сігналы, якія выклікаюць вялікую занепакоенасць, але гэта таксама і прыкметы адчаю ўладаў», — адзначыў Барэль. Пры гэтым ён лічыць, што цярпенне людзей у Беларусі заканчваецца. Прыкметай гэтага, па яго словах, стаў «народны ультыматум», вылучаны лідарам беларускай апазіцыі Святланай Ціханоўскай.

Барэль выступаў у аўторак, 20 кастрычніка, на абмеркаванні дакладу ў Еўрапарламенце аб адносінах з Беларуссю. Аўтар дакладу — літоўскі дэпутат з фракцыі «Абнавіць Еўропу» Пятрас Аўштравічус — нагадаў, што пратэсты ў Беларусі не спыняюцца ўжо больш за 70 дзён.

«Беларусы падвяргаюцца незаконным арыштам, знявагам, нападам, ім наносяць траўмы. Гэта робяць праваахоўныя органы, якія павінны былі б іх абараняць… Уся гэтая жорсткасць здзяйсняецца з-за аднаго чалавека — Аляксандра Лукашэнкі, які ставіць свае інтарэсы вышэй за будучыню беларускага народа і незалежнасць Беларусі», — заявіў Аўштравічус. Па яго словах, рэцэпт, да якога павінен звярнуцца ЕС, зводзіцца да трох простых рэчаў: салідарнасць, падтрымка і санкцыі.

Такі падыход лічыць правільным прадстаўнік фракцыі «еўрапейскіх кансерватараў і рэфармістаў» Ганна Фатыга. «Ужо больш за 70 дзён ідуць рашучыя пратэсты беларусаў супраць прэзідэнта-узурпатара, які выкарыстоўвае ўсю сілу дзяржавы супраць мірнага насельніцтва», — адзначыла яна і заклікала пашырыць санкцыі, а таксама ўзмацніць падтрымку людзей у Беларусі.

Падтрымаў ідэю ўнесці новыя прозвішчы ў санкцыйны спіс і харвацкі сацыял-дэмакрат Таніна Піцула, хоць у іншых выпадках яго фракцыя займае, хутчэй, стрыманую пазіцыю па пытанні аб санкцыях. Ён таксама падкрэсліў, што ЕС павінен прадаставіць дапамогу ахвярам рэпрэсій у Беларусі.

Што Еўрапарламент можа зрабіць на практыцы для Беларусі?

«Мы ўжо ў чацвёрты раз праводзім дэбаты (аб Беларусі. — Рэд.). Пакуль мы вядзём дэбаты, тых, хто мае смеласць выступаць супраць несправядлівасці і гвалту, выкрадаюць, затрымліваюць, кідаюць у турму, б’юць, падвяргаюць катаванням і гвалцяць… Дастаткова дэбатаў, давайце пяройдзем да спраў», — заклікала еўрадэпутат з Германіі Віёла фон Крамон з фракцыі «зялёных». Яна, у прыватнасці, прапанавала ўнесці ў санкцыйны спіс усіх, хто выконвае незаконныя загады Лукашэнкі, а таксама даць шэнгенскія візы і магчымасць працы ў ЕС тым, хто падвяргаецца пераследу ў Беларусі.

«Усім жорсткім рэжымам калі-небудзь прыходзіць канец. Дыктатура Лукашэнкі — не выключэнне. Мы павінны падрыхтавацца да мірнай перадачы ўлады і ўжо цяпер паабяцаць фінансавую дапамогу дэмакратычнаму ўраду пасля сыходу Лукашэнкі», — адзначыла фон Крамон.

Еўрапарламент не мае прамога ўплыву на выпрацоўку замежнапалітычнага курсу Еўрасаюза. Але Андрус Кубілюс, літоўскі еўрадэпутат ад найбуйнейшай фракцыі — Еўрапейскай народнай партыі, — ведае, што можа зрабіць сам парламент: стварыць місію з былых прэзідэнтаў і прэм’ераў — па прыкладзе місіі экс-прэзідэнта Польшчы Аляксандра Кваснеўскага і былога спікера Еўрапарламента Пэта Кокса. Такую місію Еўрапарламент сфармаваў у 2012 годзе для маніторынгу палітычна матываваных крымінальных спраў ва Украіне, у прыватнасці, супраць экс-прэм'ера Юліі Цімашэнка.

Яшчэ адна прапанова Кубілюса — стварыць спецыяльны цэнтр для «міжнароднага расследавання злачынстваў АМАПа». Яго заданнем стала б рэгістрацыя парушэнняў і прадастаўленне прававой дапамогі пацярпелым падчас пратэстаў.

Барэль: Абанент у Мінску недаступны

Практычна ўсе еўрадэпутаты выказаліся ў падтрымку дакладу. Крытычна адазваўся пра яго толькі прадстаўнік правапапулісцкай фракцыі «Ідэнтычнасць і дэмакратыя» Цьеры Марыяні. Яго, зрэшты, не задавальняе толькі пункт дакладу, які заклікае прызнаць вынік прэзідэнцкіх выбараў у Беларусі на падставе сацыялагічнага апытання ў інтэрнэце.

Барэль, у сваю чаргу, у другім выступе ў канцы дэбатаў падкрэсліў, што адзінае выйсце з сітуацыі — правядзенне новых, сумленных і справядлівых выбараў. У гэтым заключаецца афіцыйная пазіцыя Еўрасаюза, узгодненая міністрамі замежных спраў тыднем раней.

Барэль нагадаў, што ЕС не прызнаў выбараў 9 жніўня, па выніках якіх Аляксандр Лукашэнка абвясціў сябе прэзідэнтам Беларусі.

Кіраўнік дыпламатыі Еўрасаюза дадаў, што падтрымлівае прапанову АБСЭ выступіць пасярэднікам паміж Лукашэнкам і апазіцыяй. Але шанцы, што ўлады Беларусі пойдуць на такі дыялог, ён лічыць невысокімі.

9 кастрычніка Барэль гаварыў па тэлефоне з кіраўніком МЗС Беларусі Уладзімірам Макеем, але на далейшыя кантакты з Бруселем Мінск не ідзе. «Я павінен сказаць, што, да майго жалю, беларускія ўлады зусім не адказваюць. Як гаворыцца, абанент недаступны», — панаракаў Барэль.