Прадстаўнікі польскага фонду «Młode Kresy» напярэдадні перапісу насельніцтва ў Беларусі праводзяць акцыю «Pamiętam Kim Jestem» (Памятаю хто я). Яна накіравана на тое, каб мясцовыя палякі менавіта так запісвалі сваю нацыянальнасць. Для гэтага актывісты ў бліжэйшы час пачнуць расклейваць плакаты і налепкі, якія нагадваюць пра надыходзячы перапіс насельніцтва.
Трэці перапіс насельніцтва ў гісторыі незалежнай Беларусі пройдзе ў кастрычніку. Па кватэрах і дамах пройдзе спецыяльна падрыхтаваны часовы перапісны персанал. Таксама будзе магчымасць самому запоўніць анкету анлайн.
Фонд «Młode Kresy» быў створаны ў 2015 годзе студэнтамі з Гродзенскай вобласці. Ён зарэгістраваны ва Вроцлаве. Галоўная мэта акцыі «Pamiętam Kim Jestem» — нагадаць перад перапісам насельніцтва аб тым, што ў шматлікіх жыхароў Гродзеншчыны ёсць польскія карані.
Публікуем тэкст заявы з захаваннем аўтарскага напісання:
«Каждые 10 лет в Беларуси проходит перепись населения. В наши двери постучат переписчики и зададут нам различные вопросы. Для нас, поляков в Беларуси, одной из самых важных рубрик опросника является вопрос о нашей национальности и родного языка. Ведь мы не являемся эмигрантами в Беларуси — наши предки никогда сюда не эмигрировали. Мы живем на своей родной земле — у себя дома.
Как следует из результатов предыдущих переписей населения, каждые 10 лет в Беларуси официально убывает 100 тысяч поляков. Естественно честность и достоверность данных переписей населения в отношении числа поляков в Беларуси по нашему мнению не совсем достоверные. Вполне возможно, что те же самые люди, которые подсчитывают голоса в президентских выборах устанавливают «реальное» количество поляков в Беларуси.
Белорусские националисты говорят, что мы — «полонизированные» белорусы католического вероисповедания. Но на самом деле мы — неотъемлемая часть польского народа, хотя и родились гражданами РБ.
Часто мы забываем о нашем польском происхождении. Занимаемся ежедневными делами: учеба, работа, семья. Но перепись населения это шанс, чтобы вспомнить о своих корнях и заявить о польской национальности и родном, польском языке.
Чаще всего мы говорим и думаем по-русски. Это правда. Использование русского языка не делает нас поляками второго сорта. Просто сложилась такая ситуация… такова история поляков в Беларуси.
Часто случается, что нам отказывают в базовых правах. На несколько сотен тысяч поляков в Беларуси существуют только две государственные польские школы с польским языком обучения. Названия городов и улиц не записывают по-польски, а только по-русски или белорусски. Нормально ли это?
В приближающейся переписи населения мы должны вспомнить о нашей национальности и родном языке! Это наше право и долг!"
Захаваць польскую культуру і традыцыі на Гродзеншчыне
Прадстаўнікі фонду адзначаюць, што не баяцца штрафаў за расклейку сваіх матэрыялаў, бо плануюць ляпіць свае ўлёткі толькі ў спецыяльна адведзеных месцах.
«Колькасць палякаў у Беларусі, на жаль, памяншаецца. Старыя людзі паміраюць, моладзь забывае пра свае карані, таму мэта нашага фонду і дадзенай акцыі ў прыватнасці - захаванне польскай культуры і традыцый на Гродзеншчыне», — распавялі Hrodna.life арганізатары акцыі.
Як падтрымка польскай меншасці палепшыць інвестыцыйны клімат Гродзеншчыны
Яны лічаць, што калі вынікі перапісу пакажуць, што палякаў у Беларусі не становіцца менш, то гэта дасць магчымасць больш актыўна апеляваць да ўладаў Беларусі ў пытанні адукацыі на польскай мове. У Беларусі толькі дзве польскія школы, у якія не бяруць усіх жадаючых, няма дзіцячых садкоў з польскай мовай, у іншых школах менш класаў з дадатковай польскай мовай.
«Нават калі людзі не гавораць на польскай мове, але лічаць сябе палякамі і дэкларуюць польскую як сваю родную мову, гэта ў канчатковым выніку можа прынесці станоўчы эфект у дыялогу з беларускімі чыноўнікамі», — адзначылі прадстаўнікі фонду «Młode Kresy».
Каліноўскі заклікае быць палякамі?
Агітацыйныя улёткі і налепкі актывісты плануюць распаўсюджваць у гарадах Гродзеншчыны — Лідзе, Ваўкавыску, Мастах і іншых. Першыя налепкі ўжо з’явіліся 18 верасня ў Мастах. Сярод іх ёсць выявы Карты паляка з вядомымі дзеячамі мінулага: Міцкевічам, Касцюшкам і Каліноўскім. Размяшчэнне на агітацыйных матэрыялах выявы апошняга здзіўляе.
Пра выкарыстанне вобраза Каліноўскага ў аднаго з лідараў фонду «Młode Kresy», Міраслава Капцэвіча з Ліды, запыталася «Наша н**а».
«НН»: Вам не здаецца пераборам маляваць улёткі з Каліноўскім на карце паляка?
МК: Хачу падкрэсліць, што мы не з’яўляемся шавіністамі ці нацыяналістамі. Мы паважаем Беларусь, беларускую мову і культуру, бо гэта наша радзіма.
Але давайце глядзець праўдзе ў вочы: Каліноўскі, Касцюшка і Міцкевіч пісалі і гаварылі на польскай мове, прысвяцілі жыццё барацьбе за польскую дзяржаву… Чаму ж тады Каліноўскі на карце паляка — гэта правакацыя?
Яны нарадзіліся на зямлі, на якой нарадзіліся і мы. Таму мы правялі аналогію з сённяшнім часам і зрабілі такія налепкі.
«НН»: Чаму ў назве вашага фонду ёсць слова «крэсы»? Яно ж набыло негатыўную афарбоўку?
МК: У залежнасці ад таго, хто і як успрымае гэтае слова. Для вельмі ўражвальных беларускіх нацыяналістаў яно можа насіць негатыўную афарбоўку. Мясцовыя ж палякі вельмі часта яго выкарыстоўваюць, называюць сябе крэсавякамi.
Напрыклад, лідскі хор адной з польскіх арганізацый называецца «Крэсовяцы». І нават мясцовыя ўлады часта запрашаюць яго на розныя мерапрыемствы.
