Навіны

Самы стары гарадскі помнік. Як адкрывалі бюст Элізы Ажэшкі 90 гадоў таму

У Гродне другі тыдзень абмяркоўваюць ідэю пераносу помніка Элізы Ажэшкі ў іншае месца, якую агучыў дэпутат гарсавета Сяргей Каляда. Гарадскія ўлады плануюць вынесці гэтае пытанне на абмеркаванне грамадскасці. Бюст Ажэшкі, пра які паўсталі спрэчкі - самы стары гарадскі помнік, яго ўрачыста адкрылі 90 гадоў таму, і, дарэчы, ужо пераносілі.

Так адкрывалі помнік. Фота: nac.gov.pl
Да Другой сусветнай ён стаяў у гарадскім парку, недалёка ад Тэатра лялек, піша t*t.by. Гараджане скульптуру называлі ласкава — «матулька». А паставілі яго ў 1929 годзе. Ініцыятарам выступіў магістрат горада. Нават правялі конкурс. Аўтарам помніка пісьменніцы стаў выпускнік Варшаўскай акадэміі мастацтваў Рамуальд Зерых.


«Няма куды грошы падзець?» Экскурсаводы абурыліся ідэяй перанесці помнік Ажэшкі


Урачыстае адкрыццё помніка Ажэшкі. Фота: nac.gov.pl

Помнік урачыста адкрылі 20 кастрычніка 1929 года ў скверы на тагачаснай плошчы Тэатральнай. Мяркуючы па фатаграфіях, зробленым падчас урачыстасці, на адкрыццё сабраўся ледзь не ўвесь горад. У мерапрыемстве ўдзельнічалі тагачасны беластоцкі ваявода Караль Кірсцен, маршалак польскага сената Юльян Шыманскі, гродзенскі стараста Жигмунт Рабачкевіч, віленскі ваявода Жыгмунт Бячковіч, прафесары, выкладчыкі польскіх універсітэтаў, вайскоўцы, сьвятары і інтэлігенцыя горада.

Фотаздымкаў, вядома, захавалася вельмі мала. Некаторыя з іх можна знайсці на сайце Нацыянальнага лічбавага архіва Польшчы.


«Калі перанясем, тады зможам аднавіць дамы на Басняцкай». Гісторык Ян Лялевіч пра перанос помніка Ажэшкі


Фота: nac.gov.pl
Фота: nac.gov.pl

Пад час вайны помнік знік. Потым яго знайшлі на адных з могілак Гродна. Ёсць легенда, што так гараджане хавалі бюст ад фашыстаў. Праўда, ёсць і іншая версія — немцы проста вывезлі непатрэбны пастамент з цэнтра горада.

Аднавілі помнік у 1947 годзе на тым месцы, дзе ён і знаходзіцца да цяперашняга часу.

Падзяліцца

Апошнія запісы

Два падлеткі са Слоніма атрымалі крымінальную справу — за што?

Два хлопцы са Слоніма, узростам 14 і 15 гадоў, атрымалі крымінальны артыкул за хуліганства, здзейсненае…

19 верасня 2024

Стала вядома, колькі будзе каштаваць кватэра ў новым мікрараёне «Вясенні»

Дом у раёне вуліц Каліноўскага і Вясенняй, які пачалі будаваць у пачатку верасня, плануюць здаць…

19 верасня 2024

Гродзенцы абурыліся з-за платнай паркоўкі ля адной з новабудоўляў - $ 2000 за месца

Канфлікт разгарнуўся вакол паркоўкі ў новым доме на вуліцы Савецкіх пагранічнікаў. Гродзенцы абураны тым, што…

19 верасня 2024

Пад Гроднам прадаюць гатовы бізнес па вырошчванні дурніц

Фермерская гаспадарка знаходзіцца ў вёсцы Пальніца, што ў 23 кіламетрах ад Гродна. Гаспадарка дзейнічае —…

19 верасня 2024

У Швейцарскай даліне з’явілася новая сцежка. Куды яна вядзе?

На ўчастку ад вуліцы Мітрапаліта Філарэта да прыпынку «Цэнтр занятасці» на вуліцы Дзяржынскага амаль скончылі…

18 верасня 2024

Прадзюсарскі цэнтр, які няўдала судзіўся з Бондаравай, абскардзіў рашэнне суда (абноўлена)

ТАА "Флагман М'юзік" не пагадзілася з адмовай у іску аб абароне дзелавой рэпутацыі да актывісткі…

18 верасня 2024