Мечыслаў Гой быў прызначаны кіраўніком Гродна прэзідэнцкім указам 11 жніўня 2014 года. Ураджэнца вёскі Шловенцы лічаць вельмі простым у зносінах і дзейным кіраўніком, піша onliner.by. У невялікім інтэрв'ю ён распавёў, як бачыць развіццё горада ў бліжэйшы час.
— Калі абмяркоўвалася пытанне «безвиза», з’явілася прапанова па Гродна. Лічу, за два з лішнім гады атрымалася досыць няблага. Эканоміка горада развіваецца. Адкрываюцца малыя (я называю іх сямейнымі) прадпрыемства: бары, рэстараны, хостелы, міні-гасцініцы, іншае. Нам трэба далучаць у эканоміку маладых людзей, якія часта з’язджаюць за мяжу. Гэта і для Гродна вялікая праблема.
Пашпарт у кішэню — і паехаў. Як спрасціць «бязвіз»
У ідэале павінна быць так: пашпарт у кішэню — паехаў на мяжу. Але там мы па старой савецкай звычцы навязалі абязалаўкі для турыста. Што праз турфірму, што яшчэ неяк … Калі турыст перасякае нашу мяжу, то ўжо пакідае тут грошы. Яму ўсяго-то трэба даць поўную інфармацыю аб горадзе і краіне. Далей чалавек сам абярэ, куды пайсці.
Так што праходжанне мяжы трэба спрашчаць да мяжы. Мы наогул прапануем, каб бязвізавы турыст заўсёды ішоў па зялёным калідоры і без чаргі.
Палепшыць сувязь Брэста і Гродна
— Трэба паляпшаць сувязь Брэста і Гродна. Патрэбен калідор, каб турыст мог прыехаць праз Белавежскую пушчу і з’ехаць праз Аўгустоўскі канал. Прапрацоўваецца звышважнае для горада і рэгіёна пытанне танных авіяліній. Нядаўна прыязджаў намеснік міністра замежных спраў Польшчы. Суседзі вельмі зацікаўлены ў рэйсе Варшава — Гродна. Літоўцы побач, для іх гэта таксама важна. Але рашэнне пытання залежыць не толькі ад нас.
Аднаўляць цэнтр па прынцыпе Варшавы
Ёсць у нас такі Ігар Лапеха. Чалавек вырабіў макет гістарычнай часткі горада — 310 будынкаў. Аднавіў XVIII-XIX стагоддзе. Горад у маштабе 1: 200. І гэта не толькі для турыстаў, гэта і для школьнікаў. Людзі ў горадзе павінны ведаць яго гісторыю. Гэта частка працэсу рэгенерацыі старой часткі Гродна. Глядзі, як усё працуе. На аўкцыёнах прадаюцца ўчасткі, дзе раней знаходзіліся страчаныя будынкі. Умова для пераможцы — пабудова робіцца згодна старым чарцяжам, XVIII-XIX стагоддзя. Аблічча — абавязкова гістарычнае. Унутры рабі што хочаш. Так пасля вайны аднаўлялі Варшаву.
Я шмат езджу. Ёсць крыніцы натхнення. Але ёсць і перашкоды. Многія рэчы трэба ўзгадняць з Мінкультам. Ёсць дастаткова строгі савет архітэктараў. Часам выходзяць складаныя перамовы.
А Варшава … Добры прыклад, калі з сучасных будаўнічых матэрыялаў аднаўляецца аблічча Старога горада. Прынцып вельмі цікавы. У Старым горадзе 90% пляцовак маюць гаспадароў, ідуць працы. Думаю, за паўтара-два гады мы прывядзем цэнтр у парадак.
На што пускаць гарадскі бюджэт
— Наша задача, задача гарадской улады — бальніцы, паліклінікі, школы, дзіцячыя сады, дарогі. Вось пяць пазіцый, на якія павінны ісці бюджэтныя грошы. Усё астатняе — грошы бізнесу. Бізнесмены якасна аказваюць паслугі або прадаюць прадукцыю, плацяць падаткі, а мы выкарыстоўваем іх на пяць галоўных мэтаў. Гэта падыход Гродна для шчаслівага суіснавання тут дзяржавы і прыватнікаў.
— А што не так?
— Шмат пытанняў з недахопам працоўнай сілы. Шмат маладых, якія мысляць, і працавітых маладых людзей з’язджаюць за межы горада і краіны. Першая прычына — зарплата. У гэтым пытанні ўсё залежыць не толькі ад горада, вядома. Калі людзі атрымаюць магчымасць годна зарабляць, то нікуды не паедуць.
Вось глядзі: бюджэт горада. Уяві, што гэта кашалёк. Ён напаўняецца з розных крыніц: падаткі на зямлю, на нерухомасць, на прыбытак, на дабаўленую вартасць. Але 47,6% гэтага кашалька напаўняецца за кошт падаходнага падатку з грамадзян. То бок, чым больш працоўных месцаў, чым вышэй зарплата, тым паўней гэты кашалёк, тым лепш будуць дарогі, бальніцы, паліклінікі, дзіцячыя садкі і школы.
Вяртаць ваты ўсюды
Хай замежнікі прыязджаюць сюды за нашымі таварамі. Я думаю, і ў Мінску вядома, што літоўцы і палякі любяць тут закупляцца — часта таннымі цыгарэтамі і алкаголем. І не трэба гэтага саромецца, абсалютна. Трэба браць вопыт палякаў. Дапусцім, у нас у горадзе 66 крам, у якіх вяртаюць «ваты», але пакуль не ва ўсіх. А сістэма павінна быць прасцей.
Трэба 373,5 тыс. турыстаў
Задача амбіцыйная. У Гродне 373,5 тыс. жыхароў. Хочацца, каб за год у горадзе пабывала столькі ж бязвізавых турыстаў. Аднак да гэтага трэба быць гатовымі. На мой узровень глабальных нездаволенасцяў не выходзіць. Але зразумела, што трэба больш забавак — тых жа клубаў для публікі маладзейшай.
З іншага боку, ужо ёсць праблемы. Паток турыстаў у Фарным касцёле настолькі вялікі, што службу праводзіць немагчыма. А гэта важна. Гэта жыхары горада, і забыцца пра іх на карысць гасцей няправільна.
Прыбраць жыллё з Савецкай
Далей. З нашага пешаходнай вуліцы Савецкай трэба прыбіраць жыллё і адміністрацыйныя службы. Спадзяюся, у наступным годзе да траўня пераселім адтуль адміністрацыю Ленінскага раёна.
Шмат гаворыцца аб стварэнні кропак прыцягнення. Гэта значыць горад можна паглядзець разава і больш не знайсці падстаў вярнуцца сюды. А калі будуць, да прыкладу, нейкія вялікія фестывалі, яны з’яўляюцца. Але задача гарадской улады — стварэнне ўмоў. Мы клічам прыватнікаў: прыходзьце і рабіце тут усё што заўгодна ў рамках заканадаўства. Тым больш у адміністрацыі двух раёнаў горада працуе ўсяго па 29 чалавек. Гэта абсалютна не шмат. Яны зверху не змогуць пацягнуць яшчэ і пытанні культуры.
Плюс у нас усё ж такі ёсць буйныя фэсты: аўтамабільны SunDay і фестываль нацыянальных культур. У папярэдні раз яго наведалі 200 тыс. чалавек.
Змагацца з бюракратыяй
— Памяняў трэцяга архітэктара горада … Ну немагчыма. Сёння нельга ствараць перашкоды для бізнесу, які плаціць табе зарплату. Мы ж усе атрымліваем зарплаты з бюджэту — і я, і архітэктар горада, і ідэолаг гарвыканкама. І што, мы сячэм сук, на якім сядзім? Усе пытанні павінны разгульваюць імгненна.
— А звольнены архітэктар не даваў ходу працэсам?
— Пад сукно — і ўсё. А потым знаходзіў рознага роду прычыны, каб нічога не рабіць. Другі архітэктар на сябе ніякай адказнасці не браў. Зразумела, праца цяжкая, законы можна трактаваць, але не толькі я, як старшыня гарвыканкама, павінен прымаць рашэнні. Можна так, а можна па-іншаму, але заўсёды на карысць просьбіта.
