Мінэнерга пачынае грамадскае абмеркаванне экалагічнага даклада па стратэгічнай экалагічнай ацэнцы праекта Стратэгіі абыходжання з адпрацаваным ядзерным палівам БелАЭС. Падрабязнасці ад «Гродзенскага зялёнага партала».

У Беларусі з 17 снежня 2018 г. па 15 студзеня 2019 г. будуць праводзіцца грамадскія абмеркаванні Экалагічнага даклада па стратэгічнай экалагічнай ацэнцы праекта Стратэгіі абыходжання з адпрацаваным ядзерным палівам Беларускай атамнай электрастанцыі, падрыхтаванай Дзяржаўнай навуковай установай «ОИЭЯИ-Сосны» супольна з зацікаўленымі дзяржорганамі і арганізацыямі, паведамляе сайт Sb.by.

Апавяшчэнне пра грамадскія абмеркаванні Экалагічнага даклада па стратэгічнай экалагічнай ацэнцы праекта Стратэгіі абыходжання з адпрацаваным ядзерным палівам Беларускай атамнай электрастанцыі і сам даклад размешчаныя на афіцыйным сайце Міністэрства энергетыкі ў падраздзеле «Грамадскія абмеркаванні» раздзела «Ядзерная энергетыка», а таксама на сайтах абласных і Мінскага гарадскога выканкамаў.

Заўвагі і прапановы па Экалагічным дакладзе па стратэгічнай экалагічнай ацэнцы праекта Стратэгіі абыходжання з адпрацаваным ядзерным палівам Беларускай АЭС можна скіраваць з 17.12.18 па 15.01.19 улучна ў Інфармацыйны цэнтр дзяржаўнага прадпрыемства «Беларуская АЭС» у пісьмовай ці электроннай форме па адрасе: 231 201, г. Астравец, Гарадзенская вобласць, вул. Усходняя 18А; адрас эл. пошты

belaes@belaes.by, кант. тэл. (801 591) 7 79 74.

Апроч таго, у папяровым выглядзе Экалагічны даклад па СЭО можна прачытаць па наступных адрасах (туды можна таксама адпраўляць свае заўвагі і прапановы):

• Інфармацыйны цэнтр Беларускай АЭС па адрасе: г. Астравец, Гродзенская вобласць, вул. Усходняя 18 А, 231 201. Кантактная асоба: Свірыд Эдуард Іванавіч, пасада — начальнік аддзела інфармацыі і грамадскіх сувязяў ДП «Беларуская АЭС», тэл. (8−1 591) 7−79−74, belaes@belaes.by.
• Гродзенскі абласны выканаўчы камітэт, вул. Ажэшка 3, 230 023, г. Гродна;
• Гомельскі абласны выканаўчы камітэт, пр. Леніна 2, 246 050, г. Гомель;
• Віцебскі абласны выканаўчы камітэт, вул. Гогаля 6, 210 010, г. Віцебск;
• Брэсцкі абласны выканаўчы камітэт, вул. Леніна 11, 224 006, г. Брэст;
• Мінскі абласны выканаўчы камітэт, вул. Энгельса 4, 220 030, г. Мінск;
• Магілёўскі абласны выканаўчы камітэт, вул. Першамайская 71, 212 030, г. Магілёў;
• Мінскі гарадскі выканаўчы камітэт, вул. Савецкая 19, 220 030, г. Мінск;

Таксама можна падаць заяву і правесці сход грамадскасці, каб абмеркаваць экалагічны даклад. Для гэтага трэба ў тэрмін з 17 снежня па 29 снежня 2018 года адправіць заяву на адрасы інфармацыйнага цэнтра Беларускай АЭС або абласных адміністрацый.

Антыядзерная кампанія плануе запрасіць для ацэнкі экспертаў

Ідзе ўсяго трэці дзень з моманту з’яўлення справаздачы пра СЭО, і экспертныя ацэнкі яшчэ не гатовы. Па хуткім часе сваю пазіцыю па праблеме сфармулюе БАЯК — «Беларуская антыядзерная кампанія».

«Але я б сказала, што будзе пададзены незалежны пагляд на праблему адкідаў і прапанаваную стратэгію», — удакладняе Таццяна Новікава, каардынатар кампаніі і адказны сакратар Грамадскай экалагічнай экспертызы праекта Беларускай АЭС (была праведзена ў 2010 годзе).

Па яе словах, экспертыза ОВОС станцыі выявіла як безгрунтоўнасць ідэі, гэтак і дакумента. Яна не змяніла факт будавання станцыі. Але, нягледзячы на гэта, БАЯК будзе браць удзел у грамадскім абмеркаванні і плануе запрасіць экспертаў для ацэнкі даклада па СЭО:

«У выпадку крытыкі дакумента, які выстаўляецца на абмеркаванне, галоўнае — незалежны і кампетэнтны пагляд. І тады людзі змогуць зразумець, добры гэта дакумент, ці дрэнны, добрая гэта стратэгія — ці ж гэта не стратэгія зусім, а імітацыя, слушныя дадзеныя там прыведзены ці не. Ва ўмовах Беларусі гэта важна, бо тут дакументы распрацоўваюцца дзяржарганізацыямі з вялікімі памылками і часта ўводзяць у зман. Мы ўжо не кажам пра галіну атамнай энергетыкі, дзе збольшага ўсё закрыта, а тое, што было адкрыта — не вытрымвала ніякай крытыкі», — кажа яна.

У дачыненні будавання АЭС і спадарожных пытанняў пазіцыя БАЯК і арганізацый, што вядуць кампанію, не змяніліся, паводле слоў Таццяны Новікавай:

«Атамная галіна не патрэбна Беларусі, яна нясе ўсе новыя і новыя небяспечныя неспадзеўкі, у ёй велізарныя, непрымальныя для грамадства рызыкі, у тым ліку ад АЯТ — адкідаў ядзернай энергетыкі», — кажа яна.

«Станцыя павінна працаваць 60 гадоў, і не застанецца нікога з дырэкцыі»

Абмеркаванне даклада з падачай заўваг і прапаноў будзе на працягу месяца. Сустрэча з зацікаўленым бакамі можа прайсці ў выглядзе сходу, калі будзе заяўлена грамадзянамі органам улады ў кожным з пералічаных у аб’яве гарадоў: Астраўцы, Мінску, Гродна, Гомелі, Брэсце, Віцебску, Магілёве.

«Таму пакуль няма даты сустрэчы, але ахвотнікам трэба падаць заяву да 29 снежня», — тлумачыць Ірына Сухий, раднік АА «Экадом».

Што рабіць неабыякавым? У адказ Ірына коратка ўздыхнула і выдала нягучны маналог:

«Хм. Лепш бы яго (адпрацаванага паліва, ці АЯТ — рэд.) у нас не было. Бо пытанне пра перапрацоўку і захоўванне не вырашана нідзе ў свеце. Адзін з варыянтаў, наколькі я разумею, гэта часовае сховішча ў надзеі на тое, што з часам знойдзецца рашэнне. Тэхналогіі нашых унукаў так разаўюцца, што гэта перастане быць праблемай — выдатны падыход! Вельмі адказны.

Часовае сховішча лепш за любое пахаванне, бо там АЯТ можна трымаць пад кантролем. Невядома, якія працэсы маглі б адбыцца пры пахаванні. З іншага боку, што, калі нешта пойдзе не так? Рызыка забруджання даволі высокая.

Гэта вельмі класічны прыклад моманту, калі мы павінны падумаць і пакінуць чыстую зямлю будучым пакаленням. Сённяшняе пакаленне стварае праблему, якую развязваць не яму — станцыя па плане павінна працаваць 60 гадоў, і не застанецца нікога з сённяшняй дырэкцыі.

Абмеркаванне даклада пра СЭО — гэта вельмі ўхвальна, але ў прынцыпе большасць дзяржорганаў успрымае абмеркаванні як інфармаванне грамадзянаў».

Пакуль не запушчаны рэактар — праблема мае рашэнне. Пасля — не

«Мы будзем браць удзел у абмеркаванні і прыцягваць экспертаў, — кажа Анастасия Дарафеева, старшыня Беларускай партыі «Зялёныя». — Але трэба адзначыць некалькі важных момантаў. Першы — нам прапануюць абмяркоўваць праект стратэгіі абыходжання з адкідамі ядзернага паліва. Але гэта не касуе, што сам праект будавання АЭС і рашэнне не абмяркоўваліся. Усе працэдуры, злучаныя з абмеркаваннем ОВОС станцыі, праходзілі з буйнымі парушэннямі.

Добра, што ідзе абмеркаванне наступстваў з грамадскасцю, але гэта не касуе таго, што не было магчымасці браць удзел у прыняцці рашэння пра будаванне АЭС.

І другое — у свеце існуюць толькі часовыя варыянты абыходжання з такімі адкідамі. Добрых і бяспечных рашэнняў няма ні ў каго, а адносна бяспечныя рашэнні - дарагія. Беларусь не зможа дазволіць сабе рашэнні, якія ўжывае Фінляндыя.

Абмеркаванне стратэгіі зусім не значыць, што будзе абраны максімальна бяспечны развязак".

І як сябе паводзіць пры ўсім гэтым умоўнаму кантэнт-менеджару ці прадаўцу сеткавай крамы?

«Калі б я ведала! Але трэба помніць: ядзернае паліва адносна бяспечнае да моманту, пакуль не запушчаны рэактар, гэта — кропка незвароту. Не запускаць рэактар было б добрым рашэннем, але кантэнт-менеджару застаецца хіба што пратэставаць.

Адзінае, што можна будзе рабіць пасля запуску — мінімізаваць шкоду",— кажа Анастасія Дарафеева.