Злева - Казімір Сальвясюк. З ім Руслан Кулевіч паразмаўляў у 2014 годзе і дзякуючы гэтаму даведаўся шмат пра міжваенны футбол у Гродне. Казімір Якубавіч неўзабаве памёр - яму было ўжо больш за 90 гадоў. Каб захаваць падобныя ўнікальныя ўспаміны Руслан і сёння шукае апошніх сведкаў таго Гродна, якое засталося ў 1930-х.
На краўдфандынгавай платформе ulej.by пачаўся збор сродкаў на выданне кнігі Руслана Кулевiча «Горад адзін, успаміны розныя». Гэта збор успамінаў пра Гродна 1930−40-х гадоў. Журналіст запісаў іх у размовах з пажылымі гродзенцамі, якія памятаюць тыя часы.
У аснову гэтай кнігі ляглі ўспаміны 16-ці жыхароў Гродна, якія перажылі ў сваім дзяцінстве і маладосці такія цяжкасці, якія нам сёння цяжка ўявіць. Гэта неаднаразовыя змены ўлады, вайна, турма, пагромы, прымусовыя работы і ссылкі. І ўсё гэта адбывалася ў адным горадзе з сярэдзіны 1930-х гадоў да заканчэння Другой сусветнай вайны. Некаторыя гісторыі па-свойму ўнікальныя, бо раней пра падобныя выпадкі ў Гродне не даводзілася чуць нават прафесійным гісторыкам.
Кожная старонка гэтай кнігі распавядае пра пэўны перыяд з жыцця адной гродзенскай сям'і. Я паспрабаваў больш даступна і зразумела прадставіць вам гэтыя ўспаміны, а таксама пастараўся паказаць гэтых людзей: як яны выглядалі ў міжваенны і ваенны час, і як на момант інтэрв'ю.
Кнігу назваў «Горад адзін, успаміны розныя», таму што ўсе рэспандэнты жылі ў адным горадзе, але іх стаўленне да тых ці іншых падзеяў - і адпаведна ўспаміны — зусім розныя. Многія ўспамінаюць прыход саветаў у верасні 1939 года, мясцовых яўрэяў, якія складалі палову насельніцтва міжваеннага Гродна. І тое, як з імі сябравалі і хадзілі ў іх крамы, і, наадварот, пагромы ды бойкі. Асабліва цікавыя ўспаміны звязаны з перыядам нямецкай акупацыі Гродна, калі немцы стварылі гета, а мясцовыя яўрэі спрабавалі схавацца ў знаёмых ці сяброў. Хтосьці дапамагаў яўрэям, а хтосьці, баючыся пакарання, не стаў гэтага рабіць.
У першую чаргу я ставіў сабе мэту назбіраць як мага больш успамінаў пакуль старажылы яшчэ жывуць і нешта памятаюць. За 2018 год на веласіпедзе я аб’ехаў практычна ўвесь Гродна ў пошуках людзей, гатовых расказаць свае гісторыі. За гэты перыяд я сабраў больш за 30 успамінаў і каля 100 здымкаў, пераважна з жыцця гродзенцаў даваеннага перыяду. Давялося мне сустрэць на вуліцах старога Гродна і двух чалавек, якія адразу пасля вайны вымушаныя былі пакінуць родны горад і вярнуліся толькі праз шмат гадоў.
Карыстаючыся магчымасцю выказваю падзяку за каштоўныя парады і за дапамогу ў пошуку старажылаў рэдакцыі Hrodna.life, Алене Мішанёвай, Ірыне Давыдзік, Андрэю Вашкевічу і Таццяне Касатай-Герасюк.
"Гродна. Турыстычная карта для гасцей горада" выйдзе накладам 6000 штук. Усе асобнікі будуць толькі на…
На таргі выставілі ўчастак каля кальцавой развязкі праспекта Касманаўтаў і вуліцы Карскага. Згодна з прызначэннем…
Сэрвіс карт ад Google абнавіў спадарожнікавыя фатаграфіі Гродна. На іх можна ўбачыць найбуйнейшыя будоўлі горада,…
Гродзенка Вікторыя Талкоўская апублікавала TikTok, у якім папрасіла гараджан назваць самыя змрочныя месцы Гродна. За…
Праз дарогу ад гандлёва-забаўляльнага цэнтра Triniti на праспекце Янкі Купалы прадаюць трохпакаёўку ў новым доме.…
Плануецца, што ў кожным раёне з’явіцца па дзве новыя пляцоўкі для выгулу хатніх жывёл. Адпаведны…