Спадчына

Царква, якая адрадзілася з нябыту. Гродзенскія лютэране рыхтуюцца адзначыць 500-годдзе Рэфармацыі

Пратэстанты ўсяго свету 31 кастрычніка адзначаць 500-годдзе пачатку Рэфармацыі, заснавальнікам якой быў Марцін Лютэр. Як рыхтуецца да свята абшчына ў Гродне і што для мясцовых лютэран значыць гэтая дата, распавёў Hrodna.life пастар Уладзімір Татарнікаў.

Падвойны юбілей

«У гэтым годзе ў беларусаў два вялікія юбілеі, якія, на мой погляд, нельга аддзяляць адзін ад аднаго. Гэта 500 гадоў беларускага кнігадрукавання і 500 гадоў Рэфармацыі, — распавядае пастар Уладзімір Татарнікаў. — Цягам года праходзілі розныя мерапрыемствы прысвечаныя гэтым двум датам».

Пастар заўважае, што калі мы гаворым пра Рэфармацыю, то гаворым пра розныя галіны, якім яна дала штуршок для развіцця: навуку, культуру, музыку і іншыя. «Бо Рэфармацыя гэта не толькі рэлігійны але і грамадска-палiтычны рух», — тлумачыць Татарнікаў.

Пастар Уладзімір Татарнікаў падчас святочнай службы ў гродзенскай кірсе

Дапамагалі і магнаты, і простыя гандляры

У Беларусі Рэфармацыя атрымала развіццё ў сярэдзіне XVI стагоддзя дзякуючы Мікалаю Радзівілу Чорнаму — канцлеру Вялікага Княства Літоўскага, ваяводзе віленскаму, заснавальніку нясвіжскай лініі роду Радзівілаў.

Прынеслі лютэранства на беларускія землі, гандляры і рэфарматары. Вялікі ўплыў на распаўсюд пратэстантызму мелі магнаты. У Гродне ж актыўна прыцягваў пратэстантаў - замежных рамеснікаў і гандляроў - Антоній Тызенгаўз.

«Варта ўзгадваць такія імёны, як Васіль Цяпінскі, Сымон Будны i iншыя. Сёння лютэранства з’яўляецца асноўнай канфесіяй у скандынаўскіх краінах: Даніі, Нарвегіі, Швецыі і Ісландыі. На жаль, на нашых землях лютэранская царква была знішчана, вернікі былі сасланыя ў Сібір, Казахстан, Кіргізію. Храмы былі разбураныя. Маёмасць была канфіскавана на карысць дзяржавы. Таму сёння лютэранская царква самая нешматлікая ў Беларусі», — кажа Татарнікаў.

Сёння шмат хто ў Беларусі наогул нічога не ведае пра рэфармацыю, лічыць Татарнікаў. Напісана мала работ пра ўклад, які мелі пратэстанты ў гісторыі краіны, іх уплыў на культуру, духоўнасць, навуку і іншае.

Гродзенская кірха — помнік архітэктуры пачатку XIX стагоддзя ў Гродне. Пабудавана ў стылі неаготыкі.

Гродзенская кірха — адзіная дзейсная ў краіне

Пасля перажытага ў XX стагоддзі ганення на пратэстантаў у Беларусі, ім удалося адрадзіцца літаральна з нябыту. Вярнуліся яны фактычна на выпаленую зямлю. Да сёння лютэранскія храмы ў Брэсце і Полацку выкарыстоўваюцца не па прызначэнні. Пратэстантам вярнулі толькі гродзенскую кірху — яна і сёння застаецца адзіным дзеючым лютэранскім храмам у Беларусі.

«Мы маем цудоўны храм у Гродне. Пры падтрымцы ўладаў і прадпрыемстваў горада мы змаглі аднавіць гэтую пярліну, за што iм вялiкi дзякуй», — кажа Татарнікаў.

Абшчына гродзенскіх лютэран аднавіла дзейнасць у 1993 годзе. Сёння ў ёй больш за 50 чалавек.

Унутры гродзенскай кірхі

Канцэрт, выстава і візіт амбасадара

Асноўныя святкаванні з нагоды 500-годдзя Рэфармацыі пройдуць 31 кастрычніка. У Беларусі цэнтрам урачыстасцяў стане акурат Гродна.

«У аўторак 31 кастрычніка будзе канцэрт „Гродзенскай капэлы“. Гродзенцы змогуць пачуць музыку Рэфармацыі. Прагучаць творы Баха, Гендэля, Мендэльсона. Амбасадар Германіі Петэр Дэтмар адкрые выставу, прысвечаную Марціну Лютэру», — расказвае пастар.


500 гадоў таму заходняе хрысціянства падзялілася: ад каталіцкай царквы адлучыліся пратэстанцкія канфесіі. Для гэтага былі і ідэалагічныя, і эканамічныя прычыны. Пратэстанцкія царквы заклікалі да сціпласці, эканоміі, накаплення і апоры на сябе — яны адпавядалі ідэям маладой буржуазіі. Рэфармацыя пачалася ў Германіі як багаслоўская спрэчка, развязаная манахам Марцінам Лютэрам (1483−1546), які выкладаў ва ўніверсітэце Вітэнберг. Хутка рух Рэфармацыi ахапіў ці не ўсю Еўропу.

Падзяліцца

Апошнія запісы

Мост пад Гроднам, які змыла летам, аднаўляюць. У канструкцыі ўлічаць змену клімату

Мост праз раку Лашанку пад Гроднам, якое змыла моцным ліўнем у жніўні, пачалі будаваць нанова.…

20 верасня 2024

Два падлеткі са Слоніма атрымалі крымінальную справу — за што?

Два хлопцы са Слоніма, узростам 14 і 15 гадоў, атрымалі крымінальны артыкул за хуліганства, здзейсненае…

19 верасня 2024

Стала вядома, колькі будзе каштаваць кватэра ў новым мікрараёне «Вясенні»

Дом у раёне вуліц Каліноўскага і Вясенняй, які пачалі будаваць у пачатку верасня, плануюць здаць…

19 верасня 2024

Гродзенцы абурыліся з-за платнай паркоўкі ля адной з новабудоўляў - $ 2000 за месца

Канфлікт разгарнуўся вакол паркоўкі ў новым доме на вуліцы Савецкіх пагранічнікаў. Гродзенцы абураны тым, што…

19 верасня 2024

Пад Гроднам прадаюць гатовы бізнес па вырошчванні дурніц

Фермерская гаспадарка знаходзіцца ў вёсцы Пальніца, што ў 23 кіламетрах ад Гродна. Гаспадарка дзейнічае —…

19 верасня 2024

У Швейцарскай даліне з’явілася новая сцежка. Куды яна вядзе?

На ўчастку ад вуліцы Мітрапаліта Філарэта да прыпынку «Цэнтр занятасці» на вуліцы Дзяржынскага амаль скончылі…

18 верасня 2024