У многіх з нас перыядычна пазычаюць грошы. Нялішне задумацца пра тое, як гарантаваць іх вяртанне. А таму хто пазычыў грошы — пра тое, як засцерагчы сябе ад неабгрунтаваных прэтэнзій адносна памеру падлягаючай вяртанню сумы. У юрыспрудэнцыі дача грошай у пазыку называецца дамовай пазыкі.
Што такое дамова пазыкі?
Дагавор пазыкі ўяўляе сабой дагавор, па якім адзін бок -перадае другому баку грошы, а пазычальнік абавязуецца вярнуць пазыкадаўцу такую ж суму.
Дагавор уступае ў сілу з моманту перадачы грошай і спыняе сваё дзеянне з моманту вяртання сумы пазыкі. Калі іншае не прадугледжана дамовай пазыкі, сума пазыкі лічыцца вернутай у момант перадачы яе пазыкадаўцу або залічэння грашовых сродкаў на яго банкаўскі рахунак.
Вусная і пісьмовая
Для дамовы пазыкі законам прадугледжаны дзве асноўныя формы яе заключэння:
1. Вусная — калі сума пазыкі не перавышае дзесяціразовы памер базавай велічыні, дастаткова вуснай дамоўленасці бакоў аб умовах пазыкі і самога факту перадачы грошай.
Дагавор будзе лічыцца заключаным, але ў выпадку спрэчкі бакам будзе складана даказаць як саму наяўнасць дагавора памiж iмi, так і ўмовы, на якіх ён быў заключаны, калі не захавалася ніякіх дакументаў, якія пацвярджаюць намер заключыць дамову пазыкі і пацвярджаюць перадачу грошай, ні сведак. Асабліва цяжка бывае даказаць дамоўленасць аб выплаце працэнтаў за карыстанне пазыкай.
2. Пісьмовая — калі сума дамовы пазыкі перавышае не менш чым у дзесяць разоў памер базавай велічыні, а ў выпадках, калі пазыкоўцам з’яўляецца юрыдычная асоба, — незалежна ад сумы.
У пацверджанне дамовы пазыкі і яе ўмоў можа быць прадстаўлена распіска пазычальніка ці іншы дакумент, які сведчыць перадачу яму пазыкоўцам пэўнай грашовай сумы. Пры гэтым распіска не з’яўляецца пісьмовай формай пазыкі.
Пісьмовая форма дамовы пазыкі ва ўсіх адносінах лепшая, паколькі выразна і ясна сфармуляваныя ўмовы дазволяць пазбегнуць спрэчных сітуацый пры выкананні дагавора, а ў выпадку іх узнікнення — абгрунтавана даказаць факт заключэння дамовы пазыкі і ўмовы, на якіх яна была заключана.
Ці варта сведчыць натарыяльна?
Таксама бакі па сваім меркаванні могуць прыйсці да пагаднення, што дагавор пазыкі павінен быць засведчаны натарыяльна. У гэтым выпадку бакі для заключэння дагавора могуць звярнуцца ў любую натарыяльную кантору незалежна ад месца іх рэгістрацыі або фактычнага пражывання.
Натарыяльнае пасведчанне дамовы пазыкі мае шэраг пераваг:
— пры звароце да натарыуса ў бакоў ёсць магчымасць з дапамогай натарыуса больш дакладна вызначыць умовы, прыдатныя для канкрэтнай сітуацыі;
— юрыдычна пісьменна выказаць усе ўмовы дагавора;
— у выпадку калі сума пазыкі не была вернутая пазычальнікам у тэрмін поўнасцю або часткова, у асобы, якая перадала пазычальніку грошы, ёсць магчымасць звярнуцца па ажыццяўленне выканаўчага надпісу, па якім сума доўгу будзе спагнана з пазычальніка ў бясспрэчным парадку без звароту ў суд, што з’яўляецца больш простым, хуткім і менш дарагім спосабам спагнання запазычанасці.
Для здзяйснення такога выканаўчага надпісу натарыусу неабходна прадставіць сапраўдны экзэмпляр натарыяльна засведчанай дамовы пазыкі.
Выдаткі за здзяйсненне выканаўчага надпісу падлягаюць спагнанню з даўжніка на карысць спагнанніка.
